Oto, co kryje się pod powierzchnią Grenlandii. Naukowcy zbadali to po raz pierwszy

Grenlandia to największa wyspa na świecie, położona między Oceanem Arktycznym a Atlantykiem. Formalnie należy do Królestwa Danii, ale w praktyce posiada szeroką autonomię. Wyróżnia ją surowy, arktyczny klimat oraz fakt, że niemal całą jej powierzchnię pokrywa ogromna pokrywa lodowa, która tworzy jeden z najbardziej spektakularnych krajobrazów na naszej planecie.

Co kryje się pod lodem Grenlandii?

Lodowa wyspa spoczywa na jednych z najstarszych skał na Ziemi. Ma fragmenty skorupy liczące nawet ponad 3,5 miliarda lat. To część tzw. tarczy kontynentalnej, zwanej również krystaliczną. Ziemia Grenlandii z kolei zawiera złoża m.in. żelaza, niklu, miedzi, uranu czy metali ziem rzadkich, dlatego obszar ten od dawna wzbudza zainteresowanie nie tylko geologów, ale także polityków. Pamiętamy przecież plany Donalda Trumpa, który otwarcie mówił o przejęciu wyspy.

W wielu miejscach pod grenlandzkim lodem znajduje się również podwyższony strumień ciepła z wnętrza Ziemi, który wpływa na tempo topnienia lodowca od spodu. Od dłuższego czasu ta aktywność była obiektem zainteresowania części naukowców, którzy w końcu postanowili dokładnie przyjrzeć się tym zjawiskom. Badacze z Uniwersytetu w Ottawie opublikowali właśnie swoje badania na łamach czasopisma „Proceedings of the National Academy of Sciences”.

„Grenlandia jest interesująca ze względu na jej oddziaływanie z islandzkim punktem aktywnym oraz ze względu na pokrywę lodową, która już teraz i w przyszłości będzie jednym z głównych czynników przyczyniających się do globalnego wzrostu poziomu mórz” – podkreślają autorzy. W badaniu wykorzystano różne zestawy danych satelitarnych i naziemnych oraz przeprowadzono setki tysięcy symulacji na zasobach obliczeniowych o wysokiej wydajności.

Boczne wahania w strukturze termicznej

Na podstawie analizy wyników tych obliczeń naukowcy doszli do wniosku, że w strukturze termicznej ziemi pod Grenlandią zachodzą znaczące „boczne wahania”. To miejscowe różnice temperatury w skałach na tej samej głębokości, spowodowane różnymi warunkami geologicznymi.

„Przejście Grenlandii nad islandzkim punktem aktywnym jest dobrze udokumentowane, choć dokładna trajektoria tej ścieżki wciąż budzi dyskusje. Nasze wyniki wskazują na silną boczną zmienność struktury termicznej, która jest zgodna z rekonstrukcjami sugerującymi migrację punktu aktywnego z zachodu na wschód przez centralną Grenlandię.” – napisali w artykule badacze.

Przyspieszenie procesu topnienia lodu

– Te zmiany pomagają nam lepiej interpretować historię tektoniczną Grenlandii i jej wpływ na właściwości geofizyczne skał podłoża – powiedział Glenn Milne, główny autor badania i profesor zwyczajny w Katedrze Nauk o Ziemi i Środowisku Uniwersytetu w Ottawie. – Badania pogłębiają naszą wiedzę na temat wewnętrznej struktury Ziemi pod Grenlandią. Wahania temperatury bezpośrednio wpływają na interakcje między pokrywą lodową a podłożem skalnym. Muszą one zostać jednak określone ilościowo, aby zinterpretować obserwacje ruchu lądu i zmian grawitacji – dodaje badacz.

Milne twierdzi, że odkrycie to wskazuje, jak pokrywa lodowa reaguje na ocieplenie klimatu. Lokalnie te wahania w strukturze termicznej mogą wpływać na tempo topnienia lodu na Grenlandii, a przez to pośrednio wpływać na podnoszenie poziomu mórz. – Ta praca dobrze ilustruje, jak nasza wiedza o Ziemi zwiększa nasze możliwości zrozumienia systemu klimatycznego” – mówi Milne. – Poprawiając sposób modelowania interakcji lód-ziemia, możemy lepiej prognozować przyszły wzrost poziomu morza i odpowiednio planować działania – podsumowuje badacz.

Źródło: Proceedings of the National Academy of Sciences

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.