Nowy rezerwat na Podkarpaciu chroni unikatową rzekę płynącą do Morza Czarnego
Na Podkarpaciu powołano nowy rezerwat przyrody – „Przełom Strwiąża”. To jeden z największych w regionie, a jego wyjątkowość wynika nie tylko z walorów przyrodniczych, lecz także z jedynej w Polsce rzeki, która nie płynie do Bałtyku.
Spis treści
- Wyjątkowy rezerwat na północ od Bieszczadów
- Historia sięgająca dóbr królewskich
- Obfitość chronionych gatunków roślin, zwierząt, grzybów i porostów
Obszar nowego rezerwatu to ponad 437 ha, co czyni go jednym z największych na Podkarpaciu. Blisko 99% jego powierzchni znajduje się pod zarządem Lasów Państwowych, fragment koryta rzeki Strwiąż nadzorują Wody Polskie.
Wyjątkowy rezerwat na północ od Bieszczadów
Teren znajduje się w województwie podkarpackim, między Brzegami Dolnymi a Krościenkiem, w Górach Sanocko-Turczańskich, leżących na północ od Bieszczadów. Akt założycielski podpisano 28 lipca 2025 r. Rezerwat utworzono w ramach ogólnopolskiej inicjatywy „100 rezerwatów na 100‑lecie Lasów Państwowych”; jest to już 105. rezerwat w regionie i kolejny z szeregu powołanych w ramach tej akcji.
Obejmuje malowniczy przełomowy odcinek doliny rzeki Strwiąż, który znajduje się pomiędzy szczytami Kiczery i Kuźmina i ma zaledwie ok. 200 metrów szerokości w najwęższym miejscu. Przebiega tam droga krajowa oraz linia kolejowa z czasów Austro-Węgier.
Rzeka Strwiąż to unikat – to jedyna w Polsce duża rzeka, której wody nie płyną do Bałtyku, tylko do Dniestru i dalej do Morza Czarnego. Jeszcze tylko niewielki potok Mszaniec należy do zlewiska tego morza.
Historia sięgająca dóbr królewskich
Miejsce to ma też od lat historyczne znaczenie, bo od lat pozostawało w rękach państwowych. Były to najpierw tereny królewskie, następnie tzw. dobra kameralne cesarstwa Austro-Węgier, a w międzywojniu należały do Nadleśnictwa Berehy Dolne.
Leśnicy proponowali ochronę tego obszaru już w latach 90. i od tego czasu jest wyłączony z gospodarki leśnej. Ostatecznie, po konsultacjach społecznych z NGO-sami i mieszkańcami, rezerwat objął większy teren. Obszar porastają buczyny karpackie i lasy o wysokim stopniu naturalności (typu N1), zasiedlone przez wskaźnikowe mchy i porosty.
Obfitość chronionych gatunków roślin, zwierząt, grzybów i porostów
W nowym rezerwacie występują liczne rzadkie i chronione gatunki flory, fauny i grzybów — w tym orlik krzykliwy i bocian czarny, dla których wyznaczono strefy ochronne. Zidentyfikowano tu aż 64 stanowiska chronionych organizmów, w tym 33 stanowiska porostów: np. puchlinki ząbkowanej i granicznika płucnika. To jedno z najważniejszych miejsc występowania ksylobiontów (organizmów żyjące na martwym drewnie) w regionie.
Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Lasy Państwowe
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.