Nieznany grzyb sprzed 400 milionów lat. Tworzył nierozerwalny związek z innym gatunkiem
Nieznany grzyb sprzed 400 milionów lat odkryto w skale z malowniczej Szkocji. Okazało się, że żył wspólnie z prastarą rośliną. To odkrycie może rzucić nowe światło na ewolucję życia na lądzie. Naukowcy ujrzeli związek tych organizmów w trójwymiarze, dzięki zastosowaniu zaawansowanych metod badawczych.
To ważne znalezisko pochodzi z Windyfield Chert Unit w Rhynie w Szkocji – miejsca zlokalizowanego około 50 km na północny zachód od Aberdeen. W tej formacji już wcześniej dokonywano ciekawych odkryć paleontologicznych. Można je wręcz nazwać geologiczną kapsułą czasu.
Skamieniałości pod niezwykłą „lupą”
Zespół badaczy skupił się na analizie bloku skalnego odkrytego w 1988 roku i przechowywanego w National Museum of Scotland w Edynburgu. Dostrzeżenie w skale struktur organicznych nie było łatwe, dlatego zastosowano specjalistyczny sprzęt.
Użyto m.in. skanującego laserowego mikroskopu konfokalnego i spektroskopii ramana. Po zebraniu wszystkich danych wykonano trójwymiarową rekonstrukcję skomplikowanych struktur biologicznych.
Dowód na mikoryzę arbusklarną
Oczom naukowców ukazał się nie jeden organizm, ale dwa, które 400 mln lat temu żyły zespolone ze sobą. Był to nieznany nauce grzyb, który nazwano Rugososporomyces lavoisierae, i wczesna roślina lądowa Aglaophyton majus. Anatomiczne detale grzyba i rośliny są idealnie zachowane.
Odkryte skamieniałości są dowodem na mikoryzę arbuskularną. To rodzaj symbiozy, w której grzyb pomaga roślinie pobierać składniki odżywcze z gleby. Dziś taka współpraca występuje u około 85% roślin.
– To niezwykłe znaleźć tak odległe dowody symbiotycznej relacji. Wydaje się, że symbioza była niezbędnym elementem umożliwiającym roślinom adaptację do życia na lądzie. Symbioza ta przypomina tę obserwowaną u współczesnych wątrobowców i rogatek. Rośliny te, podobnie jak wczesne rośliny lądowe, nie mają korzeni – opowiada dr Paul Kenrick, ekspert ds. roślin kopalnych w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.
Kluczowe odkrycie sprzed setek milionów lat
Skamieniałość z Windyfield Chert w Szkocji dostarcza jak dotąd najbardziej szczegółowych dowodów na to, że wczesne rośliny lądowe nawiązywały złożone relacje symbiotyczne z wieloma gatunkami grzybów ponad 400 milionów lat temu.
– Mikoryzy są bardzo rzadkie w zapisie kopalnym i nigdy wcześniej nie zostały znalezione w Windyfield Chert – powiedziała dr Christine Strullu-Derrien z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, która była współautorką publikacji naukowej. Wygląda na to, że grzyb nie pasożytował na roślinie ani nie żerował na niej po jej śmierci – zamiast tego organizmy te żyły w symbiozie. – Grzyb dostarczał minerały, takie jak fosfor, w zamian za cukry z rośliny, co było korzystne dla obu stron – zaznacza dr Strullu-Derrien.
Dla naukowców kluczowe jest też zastosowanie szerokiego spektrum metod. Połączenie zaawansowanego obrazowania i spektroskopii, zastosowane po raz pierwszy do skamieniałej rośliny, umożliwiło zespołowi rozróżnienie skamieniałych tkanek grzybów i roślin na podstawie ich unikalnych sygnatur świetlnych. A to stanowi przełom, który może zmienić sposób, w jaki naukowcy w przyszłości będą badać prehistoryczne formy życia.
Źródło: New Phytologist
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.