Najrzadsza papuga świata powraca. Tylu piskląt nie było od pół wieku

Kakapo – jedyna na świecie nielotna papuga i jeden z najrzadszych gatunków ptaków na świecie – będzie miała najlepszy sezon lęgowy od 1977 roku. Według szacunków Nowozelandzkiego Departamentu Ochrony Przyrody (DOC) oraz Programu Odbudowy Kakapo, aż 84 samice w wieku rozrodczym mogą przystąpić do lęgów w tym sezonie. Jego początek rozpoczyna się w grudniu. Byłby to bezprecedensowy wynik, najlepszy w całej historii monitoringu tego krytycznie zagrożonego gatunku.

Co sprawiło, że kakapo wraca do lęgów?

Kakapo są niezwykłe nie tylko dlatego, że należą do najrzadszych zwierząt świata. Są też nielotami, najcięższymi papugami na świecie i prowadzą nocny tryb życia. Dlaczego ich najlepsze lęgi szykują się właśnie teraz? Kluczowym czynnikiem jest wyjątkowy urodzaj owocóq drzew rimu (Dacrydium cupressinum). To gatunek iglastego drzewa, należący do rodzaju obłuszynów. Rośnie tylko w Nowej Zelandii. Owoce te są podstawą diety kakapo w okresie lęgowym. Są też naturalnym sygnałem inicjującym okres godowy papug. A w tym roku zaobserwowano wyjątkowo dużo zawiązków owoców.

W 2026 wykluje się najwięcej piskląt

Ostatni udany sezon lęgowy miał miejsce w 2022 roku, kiedy wykluło się 57 piskląt. Na początku programu ochrony, w 1995 roku, kakapo były na skraju wyginięcia. Żyło wtedy tylko 51 osobników, w tym zaledwie 20 samic. Dziś globalna populacja liczy około 237–240 ptaków. To wielki sukces, ale nie można jeszcze ogłosić pełnego zwycięstwa: gatunkowi nadal zagraża niska różnorodność genetyczna, podatność na choroby oraz nieregularny cykl rozrodczy. Wciąż znaczenie ma dosłownie każde pisklę.

Sezon godowy kakapo

Kakapo rozpoczynają gody w okolicach Bożego Narodzenia, z kulminacją w styczniu. Samce zbierają się na tokowiskach i wydają charakterystyczne, niskie buczące dźwięki, które przyciągają samice. Po wyborze partnera samice samodzielnie wysiadują jaja i wychowują młode. Jaja składane są w lutym i marcu, a pisklęta wykluwają się po około miesiącu. Kakapo dożywają sędziwego wieku, nawet 60 lat. To najwięcej wśród wszystkich papug.

Wyzwania dla dalszej ochrony

Równolegle do programu ochrony, prowadzone są intensywne badania naukowe nad kakapo. Naukowcy chcą poznać m.in. skład ich mikrobioty jelitowej, wpływ diety i antybiotyków na ich zdrowie, a także wpływ zmian klimatycznych na owocowanie rimu. Dużym wyzwaniem będzie znalezienie dla rosnącej populacji papug nowych siedlisk. Wolne od drapieżników wyspy, na których żyją, zbliżają się do granic pojemności.

Mimo to eksperci podkreślają, że kakapo są jednym z nielicznych krytycznie zagrożonych gatunków, których los udało się odwrócić. A sezon 2025/26 daje wyjątkową nadzieję na dalszą odbudowę populacji.

Źródła: Bird Guides, University of Auckland

Nasza autorka

Magdalena Rudzka

Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.