Konik polny jest skocznym, muzykalnym owadem. Większość osób myli go z innymi gatunkami
Konik polny to w potocznym rozumieniu każdy skaczący owad, który wydaje charakterystyczne dźwięki. Warto jednak wiedzieć, że utożsamianie go z pasikonikiem czy ze świerszczem jest ewidentnym błędem. Mówimy tu bowiem o odrębnych gatunkach, które różnią się nie tylko cechami morfologicznymi. Jak wygląda konik polny? Na to i inne pytania odpowiadamy poniżej.

Spis treści:
Koniki polne żyją na Ziemi od setek milionów lat. Znali je przedstawiciele wielu starożytnych kultur, dla których ten niepozorny owad był symbolem szczęścia i dostatku. W antycznej Grecji symbolizował wysoki status społeczny i bogactwo. W Chinach i Japonii widziano w nich zwiastuna dobrych wieści. Nam kojarzą się przede wszystkim z donośnymi koncertami, które w letnie noce rozbrzmiewają pośród łąk i pól.
Charakterystyka konika polnego
Mówiąc o koniku polnym, na myśli trzeba mieć owada z rodzaju Chorthippus, na który składa się ponad 180 gatunków, reprezentujących rodzinę szarańczowatych. Przedstawiciele tego rozległego rodzaju zamieszkują Europę, Azję, Afrykę i Amerykę Północną. Większość gatunków występuje w obszarze krainy palearktycznej.
Swoją potoczną nazwę konik polny zawdzięcza imponującej umiejętności. Owady z rodzaju Chorthippus potrafią wykonywać skoki na odległość i wysokość równą dwudziestokrotności długości ich ciała. To zasługa specyficznej budowy.
Jak wygląda konik polny?
Konik polny ma długie, niezwykle silne odnóża tylne, które umożliwiają mu wykonywanie efektownych susów. To najbardziej charakterystyczna cecha rodzaju Chorthippus. Charakterystyczna, ale nie unikatowa, bowiem podobną budowę mają między innymi przedstawiciele rodzaju Tettigonia. Warto podkreślić, że koniki polne mają skrzydła i potrafią latać.
Ciało konika polnego osiąga długość 2,5 cm. Większość osobników ma barwę szarą lub brązową. Niektóre gatunki mają zdolność zmiany ubarwienia i dostosowania jej do otoczenia. Zdarzają się też różowe osobniki, ale takie występują ekstremalnie rzadko.
Co je konik polny?
Konik polny jest typowym fitofagiem. Żywi się przede wszystkim trawami, zbożem i liśćmi. Jeden osobnik pochłania dziennie masę zieloną w ilości połowy masy swojego ciała.
Jakie dźwięki wydaje konik polny?
Od czerwca do września na polskich łąkach można usłyszeć przyjemne dla ucha „cykanie”. To właśnie dźwięki konika polnego, który „gra koncert smyczkowy”, pocierając tylną nogą o skrzydło. Kończyny tego owada są zaopatrzone w specjalne wypustki, które w kontakcie z powierzchnią skrzydła wydają charakterystyczną melodię. Dźwięki te są mechanizmem komunikacji z innymi przedstawicielami gatunku. Służą także wabieniu samic.
Koniki polne odbierają „cykanie” narządem, który jest czymś w rodzaju prymitywnego ucha. W części brzusznej, pod skrzydłami, mają błony, które wpadają w wibracje pod wpływem fal dźwiękowych. Owady nie rozróżniają melodii. Rejestrują jedynie natężenie i rytm dźwięków.
Pasikonik a konik polny
Ze względu na długie, silnie zbudowane kończyny tylne i charakterystyczne cykanie, konik polny często jest mylony z pasikonikiem. Nie można jednak utożsamiać obu gatunków. Ten drugi jest przedstawicielem rodzaju Tettigonia i rodziny pasikonikowatych. Jest znacznie większy od konika polnego. Niektóre osobniki osiągają nawet 10 cm długości.
Kolejna cecha, która odróżnia oba gatunki, to ubarwienie. Ciało pasikonika ma zielony, trawiasty kolor. To sprawia, że mimo sporych rozmiarów trudno wypatrzyć go wśród roślinności. Łatwiej usłyszeć jego koncert. Oba owady wydają podobne dźwięki, ale pasikonik jest aktywny do lipca do października. Jeżeli więc słyszysz charakterystyczne „cykanie” u schyłku lata lub wczesną jesienią, możesz mieć pewność, że to nie konik polny.
Inne są też zwyczaje żywieniowe pasikonika. Ten spory owad jest drapieżnikiem. Poluje na gąsienice i mniejsze owady, w tym także na konika polnego. Stąd u niego silnie rozwinięty aparat gębowy, który jest znacznie większy i masywniejszy niż u konika polnego.
Świerszcz a konik polny
Jak odróżnić konika polnego od świerszcza? Drugi z wymienionych owadów, przedstawiciel rodzaju Gryllus, jest nieznacznie mniejszy. Osiąga do 2 cm długości. Inne jest też jego ubarwienie. Świerszcze są smoliście czarne. Ich kończyny tylne są długie i silnie zbudowane, podobnie jak u konika polnego.
Świerszcza bardzo trudno zaobserwować w naturze. Wynika to z faktu, że prowadzi podziemny tryb życia. Silnie zbudowanymi przednimi kończynami (znacznie większymi niż u konika polnego) kopie jamy o głębokości do 40 cm. Na powierzchnię wychodzi tylko nocą. Świerszcze są aktywne do końca czerwca. Można wtedy usłyszeć ich charakterystyczne „koncerty”.
Świerszcz jest gatunkiem wszystkożernym. Jego jadłospis składa się przede wszystkim z roślin, ale nie gardzi też owadami. Ma silnie zbudowany aparat gębowy, masywniejszy niż żuwaczki konika polnego.
Czy konik polny gryzie?
Pasikonik potrafi boleśnie ugryźć. Także świerszcz może aktywnie bronić się, gdy jest niepokojony. Nie dotyczy to jednak konika polnego, który nie jest niebezpieczny. Swoim słabo rozwiniętym aparatem gębowym nie jest w stanie przebić ludzkiej skóry. W obronie może najwyżej „splunąć” brązowawym płynem.
Nasz autor
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.