Kolorowe ptaki latają gorzej? Zaskakujące badania nad wagą ptasich skrzydeł
Wszystkie stworzenia są wyjątkowe, ale ptaki zajmują szczególne miejsce w ludzkich sercach. Od zawsze fascynowała nas nie tylko ich zdolność do wzbijania się w przestworza, czego dowody obserwujemy chociażby w prehistorycznych malowidłach naściennych, ale także feeria barw ich upierzenia. Naukowcy udowodnili jednak, że piękne kolory ptaków to dla nich spore obciążenie.
Ptasie barwy pełnią wiele różnych funkcji: od przyciągania partnera, przez walkę o dominację, aż po komunikację z innymi osobnikami. Żywe odcienie piór powstają dzięki melaninie, ale do tej pory niewiadomą stanowiła waga pigmentów. Okazuje się, że intensywne barwy piór, przez swój ciężar, mogą utrudniać ptasi lot.
Ciężar całej palety
W opublikowanym w czasopiśmie „Biology Letters” badaniu czytamy wnioski hiszpańskich naukowców, którzy przeanalizowali wpływ melaniny w ptasich piórach na ich ciężar. Skupili się na jej dwóch głównych formach chemicznych – eumelaninie, która jest odpowiedzialna za barwy brązowe i czarne, oraz feomelaninie, odpowiedzialnej za barwy czerwone i jaśniejsze.
Przeanalizowano pióra 109 okazów kolorowych ptaków reprezentujących 19 różnych gatunków. Znalazły się wśród nich między innymi lotki zimorodka, orła czy gila. Naukowcy wyekstrahowali z nich pigmenty, a następnie porównali pióra z ich pierwotną wagą.
Ile waży ptasie pióro?
Ustalono, że obecny w piórach pigment stanowi około 22% ich całkowitej masy, ale nigdy nie przekracza 25%. To oznacza, że kolorowe pióra są niemal o ¼ cięższe niż te pozbawione wyrazistych barw. Ciekawe jest też to, że eumelanina – odpowiedzialna za barwy brązowe i czarne – była najcięższa.
Piękno ma swoją cenę
To dowód na to, że barwne pióra okupione są obniżoną sprawnością lotniczą. Przede wszystkim kolorowe ptaki muszą zużywać więcej energii, żeby wzbić się w powietrze. Dzięki danym możemy szerzej spojrzeć na ewolucyjny kompromis pomiędzy korzyściami płynącymi z kolorowych piór a fizycznym kosztem noszenia takiego ciężaru.
Może to pomóc zrozumieć, dlaczego ptaki wykształciły tak szeroką gamę barw. – Nasze ustalenia wprowadzają nowy rodzaj metabolicznego kosztu lotu, który związany jest z różnymi fenotypami upierzenia. To może pomóc zrozumieć ewolucyjne uwarunkowania różnorodności barw ptaków – czytamy w artykule.
Biały kruk lata lepiej?
Ustalono, że ptakom upierzonym na biało lata się lżej. Nie tylko albinosom: naukowcy sugerują, że właśnie w wyniku tego mechanizmu ptaki w zimnym klimacie, takie jak sowy śnieżne, wykształciły białe pióra. Nie chodzi tylko o kamuflaż – brak silnego pigmentu pozwolił na wytworzenie grubszych, lepiej izolujących piór bez zwiększania masy ciała. Również ptaki wędrowne mogły wykształcić jaśniejsze, lżejsze pióra, by rekompensować koszt energetyczny związany długimi podróżami.
Źródło: Biology Letters
Nasz autor
Jonasz Przybył
Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.