Drapieżnik z miną niewiniątka. Oto kot pustynny
Kot pustynny przypomina potulnego mruczka, ale należy podkreślić, że z domowymi kuzynami łączy go tylko przynależność do tej samej rodziny. To wyspecjalizowany drapieżnik, przystosowany przez naturę do życia i zdobywania pożywienia w najbardziej niegościnnym środowisku. Jak wygląda kot pustynny? Gdzie występuje? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Spis treści:
- Jeden z najmniejszych dzikich kotów
- Mieszkaniec pustyni
- Niewybredny drapieżnik
- Nocny marek z jednym małym wyjątkiem
Wydaje się, że ssaki nie są stworzone do życia na pustyni. To częściowo prawda. Większość gatunków, reprezentujących tę gromadę, nie przetrwa w tak gorącym klimacie, gdzie dostęp do pożywienia i wody jest niezwykle skąpy. Są jednak gatunki wyspecjalizowane, które świetnie odnajdują się w pustynnym klimacie. O wielbłądach słyszał chyba każdy, a o fenku – małym psowatym z wielkimi uszami – na pewno większość. Na tej liście znajduje się także sporo gryzoni, surykatka szara i wiele innych zwierząt. Jednym z nich jest kot pustynny.
Jeden z najmniejszych dzikich kotów
Kot pustynny, znany też jako kot arabski, jest niewielkim przedstawicielem swojej rodziny. Wielkością jest zbliżony do niedużego kota domowego. Osiąga od 39 do 52 cm długości. Samce są nieco masywniejsze od samic. Osobniki męskie ważą od 2,1 do 3,4 kg, podczas gdy u samic dolną granicą jest wartość 1,4 kg, a górną – 3,1 kg.
Uszy są jego najcharakterystyczniejszą cechą
Tak jak u fenka, uszy tych zwierząt są duże i szpiczaste i wyraźnie odznaczają się na niedużej głowie. U kota pustynnego są one nieco pochylone (to prawdopodobnie chroni je przed piaskiem), co sprawia, że głowa wygląda na bardziej płaską niż u udomowionego odpowiednika. Na bokach widoczne są bokobrody.
Umaszczenie koresponduje ze środowiskiem
Sierść w części grzbietowej ma umaszczenie od jasnożółtego do szarego, dzięki czemu zwierzę niezwykle skutecznie kamufluje się na tle piasku. Na brodzie i klatce piersiowej futro jest białe. Na długim ogonie i krótkich kończynach pojawiają się ciemnobrązowe lub czarne pasy, a w kącikach oczu – cienkie ciemnoczerwone kreski.
Mieszkaniec pustyni
Zasięg kota pustynnego ogranicza się do Afryki i Azji. Podgatunek nominatywny, Felis margarita margarita, żyje w Algierii, Nigrze (na wyżynie Aïr), na półwyspie Synaj i Półwyspie Arabskim. Felis magarita harrisoni występuje wyłącznie na Półwyspie Arabskim, Felis margarita scheffeli – w Pakistanie, natomiast Felis margarita thinobia – w Turkmenistanie i Uzbekistanie.
Zwierzęta te preferują suche siedliska, przede wszystkim pustynie. Doskonale odnajdują się na Saharze, pustyni Nushki, Kara-kum i Kyzył-kum. Niewielkiego drapieżnika można spotkać też na porośniętych niską, skąpą roślinnością równinach i w skalistych dolinach.
Jak kot pustynny przystosował się do trudnego środowiska?
Żeby przetrwać w tak niegościnnym klimacie, zwierzęta te musiały wykształcić szereg mechanizmów, umożliwiających życie w miejscach, gdzie w ciągu dnia temperatura osiąga wartości powyżej 50 stopni Celsjusza, a nocą spada poniżej zera.
Po pierwsze, krótkie i grube futro. W ciągu dnia izoluje od nieznośnego upału, a nocą zapewnia dobrą ochronę przed chłodem. Po drugie, łapy. Na spodzie stóp, pomiędzy palcami, u kota pustynnego wyraźnie odznacza się ciemne futro, które skutecznie chroni delikatne ciało przed rozgrzanym piaskiem i skałami i ułatwia poruszanie się po niestabilnym, sypkim terenie. Po trzecie, umaszczenie. Sierść kota pustynnego świetnie komponuje się z piaskiem, zapewniając w ten sposób skuteczny kamuflaż. Po czwarte, zmysły. Przedstawiciele tego gatunku mają świetnie rozwinięty słuch i węch, dzięki czemu mogą namierzyć nawet ofiarę, która znajduje się pod ziemią.
Nie bez znaczenia są też naturalne umiejętności. Te drapieżniki nie są dobrymi wspinaczami. Nie są też mistrzami skoków. Potrafią za to świetnie kopać, dzięki czemu łatwo pozyskują zdobycz i sprawnie budują jamy, które za dnia zapewniają ochronę przed upałem.
Niewybredny drapieżnik
Ci piękni mięsożercy są typowymi oportunistami. Chętnie polują na drobne ssaki, jak zające, myszoskoczki i lemingi. Potrafią złowić ptaka, a gdy brakuje większej zdobyczy, zadowolą się owadami i pajęczakami. Nie gardzą też gadami. Jaszczurki są dla nich łatwą zdobyczą, ale tego malca stać na o wiele więcej.
Koty pustynne nie okazują respektu nawet jadowitym wężom. Nie chodzi o to, że potrafią obronić się przed niebezpiecznym gadem. Atakują pierwsze i nie okazują przy tym strachu ani zawahania. Pierwszy cios zadają krótkimi, za to ostrymi jak brzytwa pazurami przednich łap. Resztę załatwiają ostre zęby.
Nocny marek z jednym małym wyjątkiem
Większość przedstawicieli tego gatunku prowadzi nocny tryb życia. W ciągu dnia chronią się w jamach, a nocą, wychodzą na łowy. Wyjątkiem są osobniki zamieszkujące Pakistan. Tamtejszy podgatunek wykazuje aktywność nocną wyłącznie latem, natomiast zimą opuszcza schronienie o świcie i zmierzchu.
Kot pustynny jest samotnikiem
Ci mieszkańcy pustyni niemal przez cały rok prowadzą samotniczy tryb życia. W pary łączą się wyłącznie w okresie godowym. Ruja u samicy trwa około 5 dni. Okres rozrodczy jest uzależniony od obszaru występowania. Na Saharze rozpoczyna się w styczniu, a kończy w kwietniu. W Pakistanie trwa od września do października natomiast w Turkmenistanie – w kwietniu.
Nasz autor
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.