Alpy mogą stracić niemal wszystkie lodowce do końca stulecia. Naukowcy biją na alarm

Międzynarodowy zespół naukowców, kierowany przez badaczy z ETH Zurich, opublikował 15 grudnia 2025 roku w czasopiśmie „Nature Climate Change” przełomowe badanie dotyczące przyszłości lodowców na świecie. Główny autor, Lander Van Tricht z ETH Zurich, wraz z zespołem obliczył, ile lodowców może przetrwać do końca XXI wieku w zależności od scenariuszy ocieplenia klimatu.

Wyniki są alarmujące. Przy globalnym wzroście temperatury o 4°C do 2100 roku, na całym świecie przetrwa jedynie około 18 tys. lodowców. Dla porównania, scenariusz ograniczający ocieplenie do 1,5°C przewiduje pozostanie około 100 tys.lodowców. Szczególnie niepokojące są dane dla Alp, gdzie liczba lodowców może zmniejszyć się drastycznie już w ciągu nadchodzących dwóch dekad.

Ile lodowców przetrwa w Alpach do 2100 roku?

Badacze wykorzystali trzy globalne modele lodowcowe oraz kilka scenariuszy klimatycznych, aby prognozować przyszłość lodowców w Alpach. W 2025 roku w tych górach znajduje się około 3 tys. lodowców. W zależności od scenariusza ocieplenia:

• przy +1,5°C do 2100 roku przetrwa około 430 lodowców (12%),
• przy +2,0°C – około 270 lodowców (8%),
• przy +2,7°C – około 110 lodowców (3%),
• przy +4,0°C – zaledwie około 20 lodowców (1%).

Tak dramatyczna redukcja liczby lodowców oznacza niemal całkowity zanik tych formacji w Alpach. Znane lodowce, takie jak Rhône czy Aletsch, mogą zredukować się do niewielkich fragmentów lub zniknąć całkowicie.

Kiedy tempo zaniku lodowców osiągnie apogeum?

Naukowcy z ETH Zurich wprowadzili nowy termin – „Peak Glacier Extinction” – oznaczający moment, w którym w ciągu jednego roku zniknie największa liczba lodowców. Zgodnie z badaniem:

• przy ociepleniu o +1,5°C, apogeum nastąpi około 2041 roku – zniknie wtedy około 2 tys. lodowców;
• w scenariuszu +4,0°C, szczyt nastąpi około 2055 roku – zniknie aż 4 tys. lodowców.

W przypadku Alp szczyt rocznej utraty lodowców może wystąpić jeszcze wcześniej – między 2033 a 2041 rokiem. Tempo zaniku jest tak intensywne, że większość małych lodowców może zniknąć w ciągu najbliższych 10–20 lat.

Co oznacza zanik lodowców dla Europy Środkowej, turystyki i gospodarki?

Zanik lodowców to nie tylko problem środowiskowy, ale również kulturowy i ekonomiczny. Lodowce są kluczowe dla turystyki w regionach alpejskich, a ich zniknięcie wpłynie bezpośrednio na dochody z tego sektora. Mniejsze lodowce, choć nie wpływają znacząco na poziom mórz, pełnią ważną rolę w lokalnym zaopatrzeniu w wodę oraz przyciągają turystów.

W Europie Środkowej, gdzie obecnie znajduje się około 3 tys. lodowców, ich liczba może spaść do zaledwie 110 w scenariuszu +2,7°C – co stanowi jedynie 3% obecnej liczby. Taki ubytek może prowadzić do znaczących zmian w gospodarce regionu i sposobie życia lokalnych społeczności.

Jak globalne ocieplenie wpłynie na lodowce na całym świecie?

Badanie objęło nie tylko Alpy, ale również inne regiony świata, w tym Kaukaz, Góry Skaliste, Andy, Azję Centralną oraz góry Afryki. Wyniki pokazują, że:

• w Górach Skalistych: przy +1,5°C przetrwa około 4 400 lodowców (25%), przy +4,0°C – tylko 101;
• w Andach: przy +1,5°C przetrwa 43% lodowców, przy +4,0°C – tylko 950;
• w Azji Centralnej: przy +1,5°C przetrwa 43%, przy +4,0°C – około 2 500 lodowców (spadek o 96%).

Każdy dodatkowy stopień ocieplenia przyczynia się do utraty tysięcy lodowców. Co więcej, nawet regiony wcześniej uznawane za względnie stabilne – jak Karakorum – są obecnie zagrożone zanikiem lodowców.

Badanie zostało przeprowadzone przez naukowców z ETH Zurich, Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research (WSL) oraz Vrije Universiteit Brussel. Współautorem jest profesor Daniel Farinotti z ETH Zurich. Badanie powstało dzięki modelowaniu komputerowemu i wsparciu m.in. Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych oraz NASA.

Źródło: ETH Zurich