Zęby mądrości to „medyczne złoto” – mogą pomóc w leczeniu wielu chorób
Usunięte zęby mądrości, które najczęściej trafiają do utylizacji, mogą stać się rewolucyjnym narzędziem medycyny regeneracyjnej. Ich miazga kryje komórki macierzyste zdolne do przekształcania się w komórki nerwowe czy sercowe, a można je pozyskać bez etycznych kontrowersji.
Spis treści
- Medyczny skarb w niepotrzebnych zębach
- Niezwykłe właściwości komórek miazgi zębowej
- „Ósemki” jako biologiczne ubezpieczenie?
Co roku miliony ludzi usuwają sobie „ósemki”. Zęby te traktujemy jako niepotrzebną a czasem wręcz kłopotliwą pozostałość ewolucyjną. Tymczasem okazuje się, że miazga tzw. zębów mądrości zawiera cenne komórki macierzyste.
Medyczny skarb w niepotrzebnych zębach
Badania prowadzone przez dr. Gaskona Ibarretxe z Uniwersytetu Kraju Basków w Bilbao wykazały, że miazga zębów mądrości zawiera komórki macierzyste zdolne do przekształcania się m.in. w neurony, komórki mięśnia sercowego czy tkanki kostnej. Zespół Ibarretxe’go był w stanie uzyskać z nich funkcjonalne komórki neuronopodobne zdolne do przewodzenia impulsów elektrycznych – co jest kluczowe przy odbudowie uszkodzonych połączeń nerwowych, np. w mózgu.
Komórki z miazgi zębowej mają kilka istotnych zalet w porównaniu z innymi typami komórek macierzystych (np. z zarodka czy szpiku kostnego). Przede wszystkim ich pozyskanie nie wiąże się z kontrowersjami etycznymi – usunięte zęby i tak trafiłyby do utylizacji. Dodatkowo, przechowywanie własnych komórek eliminuje ryzyko odrzutu przeszczepu i skraca czas potrzebny na leczenie, ponieważ nie trzeba szukać zgodnych dawców.
Niezwykłe właściwości komórek miazgi zębowej
Wstępne badania pokazują ogromny potencjał terapeutyczny tych komórek. W modelach zwierzęcych wykazano, że mogą one np. zastąpić zniszczone neurony produkujące dopaminę w chorobie Parkinsona. Są zdolne także do wytwarzania substancji chroniących synapsy, co opóźnia odkładanie się szkodliwych białek w chorobie Alzheimera. Co więcej, istnieją dowody na ich zdolność do redukcji złogów amyloidu i ograniczania stanu zapalnego w mózgu.
Poza układem nerwowym, komórki macierzyste miazgi mogą:
- przyspieszać odbudowę kości,
- wspierać regenerację tkanek po operacjach onkologicznych w obrębie jamy ustnej,
- poprawiać funkcję serca u modeli zwierzęcych z jego niewydolnością,
- być potencjalnym źródłem materiału do przeszczepów chrząstki stawowej
„Ósemki” jako biologiczne ubezpieczenie?
Miazga zębowa od młodych pacjentów - nastolatków i młodych dorosłych - jest szczególnie cenna, ponieważ zawiera komórki o wysokiej zdolności do podziałów i niewielkiej liczbie uszkodzeń DNA. Coraz więcej firm zaczyna oferować usługę przechowywania usuniętych zębów jako formę „biologicznego ubezpieczenia”. Proces jest prosty: ząb trafia w sterylnym pojemniku do laboratorium, gdzie w ciągu 24 godzin izoluje się komórki i zamraża je w ciekłym azocie.
Wszystko więc wskazuje na to, że zębopochodne komórki macierzyste są przyszłością medycyny regeneracyjnej, i to nie tylko w stomatologii. Jeśli skuteczność terapii zostanie potwierdzona, możliwe, że w niedalekiej przyszłości przesłanie wyrwanych ósemek do biobanku stanie się rutynową częścią wizyty u stomatologa.
Badacze z Hiszpanii podkreślają konieczność zapewnienia równego dostępu do tej terapii – przechowywanie komórek w biobanku nie powinno być luksusem. Publiczne biobanki czy programy refundacyjne mogłyby pomóc w upowszechnieniu tego rozwiązania.
Źródło: Stem Cell Research Therapy
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.