Twój mózg starzeje się szybciej niż ty – i można to sprawdzić

Spis treści:

1. Jak naukowcy mierzą biologiczny wiek mózgu
2. Wiek biologiczny a wiek metrykalny
3. Przyszłość medycyny to personalizacja

Starzenie się dotyczy każdego, ale tempo tego procesu — i to, jak zdrowi jesteśmy w jego trakcie — może się bardzo różnić. Różny może być także biologiczny wiek naszych poszczególnych narządów.

Dwa nowe, przełomowe badania umożliwiają dziś łatwiejsze niż kiedykolwiek określenie tempa starzenia się mózgu. Wynika z nich, że posiadanie „starego” mózgu zwiększa ryzyko śmierci aż o 182% w ciągu około 15 lat w porównaniu z osobami, których mózg starzeje się w tempie uznanym za normalne.

Jak naukowcy mierzą biologiczny wiek mózgu

W pierwszym z dwóch nowych badań naukowcy z Uniwersytetu Stanforda odkryli, że osoby z biologicznie młodszymi organami miały znacznie mniejsze ryzyko rozwoju chorób niż te, których organy były starsze. Szczególnie dotyczyło to mózgu: jego przyspieszone starzenie się, poza zwiększonym ryzykiem śmierci, trzykrotnie podnosiło ryzyko wystąpienia demencji.

Zespół badawczy ze Stanforda doszedł do tych wniosków, wykorzystując test krwi oparty na biomarkerach białkowych. Pozwala on oszacować biologiczny wiek poszczególnych organów — który w przeciwieństwie do wieku metrykalnego odzwierciedla rzeczywisty stan narządów.

Naukowcy przeanalizowali ponad 3000 białek w próbkach krwi pobranych od ponad 45 000 osób. Wykorzystując uczenie maszynowe, opracowali algorytm na podstawie tych danych, aby oszacować biologiczny wiek każdego układu narządów — wszystko na podstawie pojedynczej próbki krwi.

Drugie badanie przeprowadzone przez naukowców z uniwersytetów Duke i Otago wykorzystało rezonans magnetyczny, powszechnie stosowany na całym świecie. Opublikowane 1 lipca w Nature Aging, badanie koncentruje się na tzw. biomarkerze DunedinPACNI, który pozwala oszacować, jak szybko dana osoba się starzeje, korzystając ze standardowych badań mózgu rezonansem magnetycznym.

„Na podstawie pojedynczego skanu mózgu można teraz oszacować tempo jego starzenia się, aby przewidzieć ryzyko chorób” — mówi Ethan Whitman, główny autor badania i doktorant psychologii klinicznej na Uniwersytecie Duke.

Algorytm został opracowany na podstawie ponad 50 000 skanów MRI mózgu pochodzących z czterech zbiorów danych, w tym ze słynnego badania Dunedin — zbioru 1 037 osób urodzonych w latach 1972–1973 w Nowej Zelandii, obserwowanych przez kolejne dekady.

Wiek biologiczny a wiek metrykalny

Naukowcy od dawna rozróżniają wiek metrykalny — liczbę lat życia — od wieku biologicznego. Dobrym porównaniem do człowieka jest tu samochód: wiek metrykalny to rok produkcji, a biologiczny — przebieg.

Tak jak różne części auta zużywają się w różnym tempie, tak samo dzieje się z organami w ludzkim ciele. Wiek biologiczny wskazuje na zdrowie i kondycję narządu — odzwierciedla to, jak dobrze funkcjonuje, w jakim tempie jego stan się pogarsza i jakie jest ryzyko rozwoju jego chorób.

Na długowieczność wpływa zespół różnych czynników: genów, stylu życia, stresu, historii chorób i ekspozycji na czynniki środowiskowe. Dlatego niektórzy ludzie pozostają biologicznie młodzi mimo wieku, a inni przedwcześnie się starzeją, zwiększając ryzyko chorób. Na biologiczny wiek swoich narządów mozna wpływać, a nawet go cofać — jak pokazuje eksperyment, jaki od kilku lat przeprowadza na sobie milioner Bryan Johnson.

Przyszłość medycyny to personalizacja

Oba badania stanowią krok naprzód w kierunku medycyny spersonalizowanej, a połączenie obu tych podejść może nieść niezwykły potencjał.

Stosując oba rodzaje pomiarów, można określić ogólne ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, a także zwiększone ryzyko chorób konkretnych narządów — to tak, jakby wiedzieć nie tylko, jak szybko jedzie twój samochód, ale też które części mogą zużyć się najszybciej.

Źródło: National Geographic