Ten jeden codzienny nawyk może chronić przed demencją – naukowcy są zgodni

Spis treści:

1. Nowy sposób na zachowanie sprawności?
2. Dlaczego wielojęzyczność aktywizuje mózg?
3. Kto może skorzystać z efektów wielojęzyczności?
4. Nauka języka jako inwestycja w dobre samopoczucie

Nowe badanie sugeruje, że codzienne, wielojęzyczne nawyki – od krótkich rozmów z sąsiadami po wracanie do języka z dzieciństwa – mogą pomagać w zachowaniu pamięci, uwagi i elastyczności mózgu wraz z wiekiem. Starzenie rzadko „przełącza” mózg z dnia na dzień. Pojawia się stopniowo – w wolniejszym przypominaniu sobie informacji, rozproszonej uwadze i drobnych potknięciach poznawczych. Dla wielu dorosłych prawdziwe pytanie brzmi nie „czy to nastąpi”, ale „czy da się ten proces spowolnić”.

Nowy sposób na zachowanie sprawności?

Większość popularnych strategii poprawy krótkotrwałej pamięci i funkcjonowania poznawczego opiera się na rozwiązywaniu dziwnych łamigłówek czy zawiłych krzyżówek. Nowe badania podpowiadają jednak, że jednym z najlepszych sposobów na zahamowanie spadku funkcji poznawczych może być poszerzenie swoich umiejętności językowych.

Najnowsze badanie opublikowane w czasopiśmie „Nature Aging” pokazuje, że posługiwanie się kilkoma językami może spowalniać starzenie się mózgu. Ten proces wiąże się z stopniowym spadkiem szybkości przetwarzania informacji, uwagi i innych funkcji poznawczych. Analizując dane ankietowe ponad 86 000 zdrowych osób w wieku od 51 do 91 lat z 27 krajów europejskich, naukowcy odkryli, że ludzie, którzy regularnie używają więcej niż jednego języka są dwukrotnie rzadziej narażeni na oznaki biologicznego starzenia niż osoby mówiące tylko jednym językiem.

Dlaczego wielojęzyczność aktywizuje mózg?

– Odkryliśmy, że życie w wielojęzycznych społeczeństwach rzeczywiście opóźnia spadek funkcji poznawczych i sprawności, który zwykle towarzyszy starzeniu się – mówi Lucía Amoruso, psycholożka z Basque Center on Cognition, Brain and Language i jedna z autorek badania. – Wszyscy się starzejemy, a wraz z wiekiem zaczynamy tracić funkcje poznawcze i samodzielność.

Naukowcy twierdzą, że wielojęzyczność może wzmacniać sieci połączeń w mózgu, ponieważ nieustannie „trenuje” je do pracy. Ten efekt wydaje się jeszcze silniejszy, gdy osoby dodatkowo wzmacniają te „mięśnie”, zanurzając się w różnych środowiskach i kulturach. – Chodzi o realne używanie języka w codziennym życiu – podkreśla Amoruso. – Efekty, które obserwujemy, są związane z prawdziwym użyciem języków w prawdziwych sytuacjach.

Kto może skorzystać z efektów wielojęzyczności?

Na poziomie całych populacji mówienie w innym języku może tak bardzo spowolnić spadek funkcji poznawczych, że pomaga opóźnić początek chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer czy demencja. Na poziomie pojedynczej osoby oznacza to coś prostszego: nauka, używanie i aktywne wykorzystywanie różnych języków może być jednym z najbardziej dostępnych narzędzi wspierających dobre starzenie się.

Oczywiście związany z wiekiem spadek funkcji poznawczych zależy od wielu czynników: stylu życia, zdrowia fizycznego i środowiska. Nawet po uwzględnieniu takich zmiennych, jak zamożność czy poziom wykształcenia ochronny wpływ wielojęzyczności nadal pozostawał wyraźny. – Im dłużej masz doświadczenie w posługiwaniu się dwoma lub więcej językami, tym lepiej – wyjaśnia Viorica Marian, autorka książki „The Power of Language”.

Nauka języka jako inwestycja w dobre samopoczucie

Jednak codzienne zalety posługiwania się więcej niż jednym językiem wykraczają daleko poza samo starzenie się. Od lepszej komunikacji i większej kreatywności, po lepszą koncentrację i skupienie – eksperci zwracają uwagę, że osoby dwujęzyczne są zwykle bardziej elastyczne w zadaniach wymagających tzw. funkcji wykonawczych, takich jak multitasking czy podejmowanie decyzji.

Szlifowanie umiejętności komunikacyjnych nie zrobi z ciebie poligloty z dnia na dzień. Może jednak wzmocnić coś równie ważnego: więzi społeczne. Wraz z wiekiem kręgi towarzyskie często się kurczą. Zwiększa to ryzyko izolacji i samotności, które są silnie powiązane ze spadkiem dobrostanu emocjonalnego i funkcji poznawczych.

Język jest jednym z najważniejszych narzędzi budowania wspólnoty. Łatwiej nawiązać więź, gdy możesz porozmawiać z kimś bezpośrednio. Zanurzenie się w innej społeczności lub kulturze poprzez szlifowanie nowej umiejętności jest świetnym sposobem na wzmacnianie takich relacji.

Źródło: National Geographic