Metopozaur ze skoliozą zaskoczył naukowców z Opola. Ten płaz chorował jak człowiek

Paleobiolodzy z Uniwersytetu Opolskiego zbadali szczątki płazów z rodzaju Metoposaurus, które 225 mln lat temu zamieszkiwały teren dzisiejszego Krasiejowa. U tych wymarłych zwierząt spokrewnionych z żabami i salamandrami odkryto różne choroby kręgosłupa. Wyniki badań opublikowano w prestiżowym czasopiśmie „Scientific Reports”.

Pierwsze takie odkrycie w historii

To pierwsze tak szczegółowe badanie patologii w szkieletach płazów z późnego triasu. Rzuca całkiem nowe światło na ich rozwój i biologię. Co prawda znane są przypadki skoliozy u prehistorycznych płazów, ale po raz pierwszy opisano spondyloartropatię, czyli zarastanie chrząstki tkanką kostną.

To jedno z najstarszych tego typu znalezisk na świecie. Największym przełomem jest jednak odkrycie nieprawidłowego podziału pierwszych kręgów szyjnych – najstarszy tego rodzaju przypadek w całym zapisie kopalnym. Wcześniej podobne anomalie znano tylko u ssaków z czasów historycznych.

Metopozaury, osiągające rozmiary krokodyli, należą do najliczniej reprezentowanych skamieniałości na stanowisku w Krasiejowie. Na okazy analizowane w badaniu natrafiono w ostatnich sezonach wykopaliskowych.

Metopozaury i ich choroby: co odkryto w szkieletach?

Jedną ze zidentyfikowanych patologii były zrośnięte kręgi. – Chrząstka znajdująca się pomiędzy kręgami nie zachowuje się w zapisie kopalnym, dlatego zazwyczaj odnajduje się pojedyncze elementy. W tym przypadku jednak mamy do czynienia ze zrośniętymi kręgami – efektem różnorodnych patologii kręgosłupa. Już podczas wykopalisk zwróciło to naszą uwagę – mówił PAP Mateusz Antczak, główny autor publikacji.

Z badania wynika, że u metopozaurów chrząstka międzykręgowa stopniowo kostniała, prowadząc do powstania nieregularnych przerostów, a ostatecznie do całkowitego zlania się kręgów w jednolitą strukturę.

Innym odkrytym przypadkiem były zrośnięte pierwsze kręgi szyjne (dźwigacz i obrotnik). Ich gładka powierzchnia wskazuje na wadę wrodzoną, a nie nabyte schorzenie. Kolejna anomalia to prawidłowy kręg połączony z częściowo wykształconym, co skutkowało bocznym skrzywieniem kręgosłupa (skoliozą).

Badania dowodzą, że choroby mogły dotykać metopozaury zarówno w wieku dorosłym, jak i już we wczesnych etapach rozwoju. Naukowcy kontynuują prace, a tegoroczne wykopaliska dostarczyły kolejnych dowodów patologii kręgosłupa u tych płazów.

Krasiejów: kopalnia wiedzy o prehistorii

Krasiejów to jedno z najważniejszych stanowisk paleontologicznych w Polsce. Znaleziono tam tysiące skamieniałości, m.in. podobnych do krokodyli fitozaurów, opancerzonych gadów oraz jednego z najstarszych krewnych dinozaurów – Silesaurus opolensis.

To nie pierwsze odkrycie chorób u triasowych zwierząt z Krasiejowa. W 2023 roku inny zespół badaczy opisał przypadek nowotworu złośliwego w kręgu pradawnego płaza. A to dowodzi, że takie schorzenia nie są wyłącznie skutkiem współczesnych zanieczyszczeń środowiska. Towarzyszyły organizmom żyjącym już miliony lat temu.

Stanowisko w Krasiejowie pozostaje prawdziwą kopalnią wiedzy o przeszłości i z pewnością dostarczy jeszcze niejednego odkrycia.

Źródło: Nauka w Polsce

Nasza autorka

Magdalena Rudzka

Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.