Ciepło postarza nas jak papierosy. Zobacz, co odkryli naukowcy

Spis treści:

• Jak bardzo upał skraca życie?
• Tak gorąco działa na ciało
• Ciepło przedwcześnie starzeje geny
• Czy wszyscy starzejemy się od gorąca?

Nie tylko gorące tropiki – średnie temperatury wielu miast w Polsce rosną z roku na rok. Wiedzą o tym np. mieszkańcy Wrocławia, w którym średnia roczna temperatura w 2023 roku znacząco różniła się od średniej z lat 1991–2020. Powodem są nie tylko łagodniejsze zimy, ale także nachodzące Polskę fale upałów. To nie koniec złych wieści: według najnowszych badań długotrwała ekspozycja na podwyższoną temperaturę może mieć katastrofalne skutki dla organizmu.

Jak bardzo upał skraca życie?

Coraz więcej badań udowadnia, że długotrwałe przebywanie w gorącym klimacie niesie za sobą nie tylko oczywiste zagrożenia, takie jak utrata wody czy powodowane przez słońce choroby skóry, ale także… wpływa na ogólne starzenie się organizmu na poziomie komórkowym.

– Nasze badanie wykazało, że wiek biologiczny osób mieszkających na obszarach o ekstremalnie wysokich temperaturach jest nawet o 14 miesięcy starszy niż tych, którzy żyją w znacznie chłodniejszych rejonach – mówi Eun Young Choi, gerontolożka z USC Leonard Davis School of Gerontology i współautorka najnowszych badań.

Naukowców zaskoczyło to, że efekt utrzymywał się po uwzględnieniu dochodów, stylu życia i stanu zdrowia badanych.

Tak gorąco działa na ciało

Według Amita Shaha, geriatry z Mayo Clinic, długotrwałe narażenie na gorąco wywiera wpływ na wiele układów narządów. Wszystko przez to, że nasz organizm walczy o utrzymanie niskiej temperatury.

Serce pracuje intensywniej, jak najszybciej kierując krew do skóry. Układ nerwowy jest nadmiernie pobudzany, przez co doświadczamy zawrotów głowy, dezorientacji czy zaników pamięci. Nerki pracują na zwiększonych obrotach, by oszczędzać wodę. Nawet układ odpornościowy może wywoływać stany zapalne, próbując poradzić sobie z ciężkimi warunkami.

Ciepło przedwcześnie starzeje geny

Najnowsze badania udowadniają jednak, że to nie wszystko. Wysokie temperatury mogą zmieniać funkcjonowanie naszych genów, działając jako czynnik stresogenny, zaburzając równowagę hormonalną i wywołując uszkodzenia oksydacyjne.

To tzw. „starzenie epigenetyczne” – forma starzenia wewnętrznego, które może wyprzedzić wiek chronologiczny.

– Odkryliśmy rozległe i długotrwałe zmiany w metylacji DNA, szczególnie w genach związanych ze stanem zapalnym, metabolizmem, funkcjami odpornościowymi i naprawą komórek – mówi Choi – Z czasem może to zaburzyć sposób, w jaki organizm reaguje na przyszłe wyzwania, takie jak infekcje, obciążenia układu sercowo-naczyniowego czy normalne procesy starzenia.

Czy wszyscy starzejemy się od gorąca?

Okazuje się, że… nie! Ludzie, którzy od pokoleń mieszkają w gorących i suchych regionach, zdają się mieć wykształconą adaptację, np. wydajniejsze pocenie się czy lepszą regulację przepływu krwi.

Wszystko ma jednak swoje granice – nawet w tych dobrze przystosowanych społecznościach wskaźniki demencji i zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych gwałtownie rosną podczas fal upałów. Warto więc uważać i upewniać się, że wiemy jak radzić sobie z gorącem. Szczególnie, gdy jesteśmy przyjezdni.

Źródło: National Geographic

Nasz autor

Jonasz Przybył

Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.