Efekt Dunning-Krugera to rodzaj uprzedzeń poznawczych opisanych przez psychologów społecznych Davida Dunninga i Justina Krugera. Polega on na tym, że niektórzy ludzie wierzą, że są mądrzejsi i bardziej wykwalifikowani niż są w rzeczywistości. Według psychologów brak samoświadomości i niskie zdolności poznawcze to najlepszy przepis, by przeceniać własny intelekt i kompetencje.
Co to jest efekt Dunning-Krugera?
W praktyce efekt Dunning-Krugera przejawia się tak, że rozmówca próbuje za wszelką cenę przekonać kogoś do swoich racji. Nie przyjmuje do wiadomości żadnych, nawet najbardziej rozsądnych kontrargumentów. Jest tak pewny swojej wiedzy i nieomylności, że na wszelkie próby wpłynięcia na zmianę jego stanowiska może reagować złością. Nierzadko umniejsza też swoim partnerom w rozmowie.
Jak mówi Dunning, profesor psychologii na Uniwersytecie Michigan: ”Jeśli jesteś niekompetentny, nie możesz wiedzieć, że jesteś niekompetentny. Umiejętności, których potrzebujesz, by wyprodukować dobrą odpowiedź, są tymi samymi umiejętnościami, których potrzebujesz, by rozpoznać, czy rzeczywiście jest dobra”.
Brytyjski filozof, Bertrand Russell, dodał: „Jedną z bolesnych rzeczy w naszych czasach jest to, że ci, którzy czują się pewnie, są głupi, a ci, którzy mają jakąkolwiek wyobraźnię i zrozumienie, są przepełnieni wątpliwościami i niezdecydowaniem”.
Jak działa efekt Dunning-Krugera? / fot. Dean Mitchell/Getty Images
Inteligencja a pewność siebie
Coś w tym jest. Ludzie z wysoko rozwiniętymi umiejętnościami mają tendencję do lekceważenia tego, jak są dobrzy i do niedoceniania swoich kompetencji, jednocześnie zakładając, że zadania, które są dla nich łatwe, są równie łatwe dla innych. Dzieje się tak dlatego, że intelekt nie równa się pewności siebie, lecz świadomości, że choć możemy wiedzieć wiele, jest też wiele rzeczy, o których nie mamy pojęcia. Bycie inteligentnym polega raczej na próbie ustalenia, co jest słuszne niż na próbie bycia słusznym za wszelką cenę. To także zdolność uświadamiania sobie, kiedy się mylimy i przyznania się do błędu.
Jak powiedział Jeff Bezos: „Najmądrzejsi ludzie stale zmieniają swoje rozumienie, rozważając ponownie problem, który, jak sądzili, już rozwiązali. Są otwarci na nowe punkty widzenia, nowe informacje, nowe pomysły, ale i sprzeczności oraz wyzwania dla własnego sposobu myślenia”.
Prosty test na inteligencję pomoże ci poznać rozmówcę
Wiedząc, jak działa efekt Dunning-Krugera, możesz przeprowadzić prosty test na inteligencję, aby lepiej poznać swojego rozmówcę. Jeżeli będziesz próbował przeprowadzić konstruktywną dyskusję na jakiś temat, a on lub ona, będzie uznawać tylko swoje racje, to może wskazywać na brak samoświadomości i niskie zdolności poznawcze.
Oczywiście takie amatorskie badania nie zawsze dają pełen ogląd sytuacji, ale mogą być jakimś tropem. Zwłaszcza jeśli symptomy efektu Dunning-Krugera powtarzają się u danej osoby wielokrotnie. Przy okazji warto zastanowić się, czy my sami nie przejawiamy takich zachowań.
Co to jest IQ?
IQ (iloraz inteligencji) to wynik uzyskany ze standardowego testu inteligencji, który ma na celu pomiar zdolności poznawczych danej osoby. Zwykle wyraża się go jako liczbę z przedziału od 0 do 200. Im wyższy wynik IQ, tym bardziej inteligentna jest dana osoba. Wyniki takiego testu mogą zaskoczyć. Nierzadko osoby, które mają pewne braki w wiedzy, nawet elementarnej, mogą mieć w sobie ogromny potencjał intelektualny.
Ile IQ ma przeciętny człowiek?
Około 98% populacji ma wynik IQ poniżej 130. Tylko 2% populacji osiąga wyniki powyżej. Iloraz większości ludzi waha się między 85 a 115.
Niedawne badania pokazały ciekawą i niepokojącą tendencję. Po tym, jak w XX wieku IQ ludzi stopniowo rosło, teraz spada. I to nawet o 7 punktów na pokolenie.
