Po raz pierwszy odkryto sygnał radiowy z komety. To międzygwiezdny przybysz

3I/ATLAS to międzygwiezdna kometa, czyli pochodzący spoza naszego Układu Słonecznego obiekt, który przelatuje przez jego wnętrze, a następnie ponownie ucieka w przestrzeń między gwiazdami. Odkryto ją w programie badawczym Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS) w chilijskim Río Hurtado 1 lipca 2025 r., gdy pędziła z prędkością z prędkością ponad 210 000 km/godz. Znajdowała się wówczas w odległości ok. 670 mln km od Słońca. Jest to trzeci potwierdzony obiekt międzygwiezdny, po 1I/ʻOumuamua i 2I/Borisov.

Czym jest międzygwiezdna kometa 3I/ATLAS?

Uważa się, że 3I/ATLAS może mieć od 7 do 11 miliardów lat. Czyni to ją najstarszą kometą, jaką kiedykolwiek widzieliśmy. Została prawdopodobnie wyrzucona ze swojego macierzystego układu podczas formowania planet i od tego czasu przemierza pustą przestrzeń międzygwiezdną. Co ważne, porusza się po hiperbolicznej trajektorii, co oznacza, że już nigdy nie wróci do naszego Układu Słonecznego.

Obiekt ten był w ostatnim czasie badany przez składający się z 64 anten radioteleskop MeerKAT znajdujący się w RPA. Astronomowie zarejestrowali sygnał radiowy komety 24 października, gdy ta minęła swoje peryhelium. To moment i miejsce na orbicie, w którym odległość danego obiektu od Słońca jest najmniejsza. Ale jak to się stało, że kometa emitowała taki sygnał?

Jak kometa może emitować fale radiowe?

Choć brzmi to, jakby była to co najmniej wiadomość od cywilizacji z innej galaktyki, w rzeczywistości to całkowicie naturalne zjawisko fizyczne. Wynika z oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego z gazami i pyłami w otoczce komety. Kiedy obiekt wchodzi w okolice Słońca, czyli zbliża się do peryhelium, jego jądro, złożone z lodu, skał i pyłów, zaczyna się nagrzewać. Lód natomiast zaczyna przechodzić ze stanu stałego w gaz. W efekcie wokół jądra tworzy się koma (wyglądająca na niebie jak błękitna otoczka), czyli ogromna chmura gazu i pyłu, w której zaczynają zachodzić złożone reakcje chemiczne.

Pod wpływem promieniowania słonecznego cząsteczki wody w tej chmurze rozpadają się na rodniki hydroksylowe (OH), które mogą pochłaniać i emitować fale radiowe o określonej częstotliwości. To właśnie te naturalne interakcje między promieniowaniem a cząsteczkami gazu zarejestrował radioteleskop MeerKAT. Czyli de facto nie pozaziemski sygnał, lecz radiowy ślad aktywności chemicznej komety.

Pierwszy raz naukowcy wykryli sygnał radiowy z komety

To nie pierwszy raz, gdy uzyskano dowody na to, że na powierzchni komety może znajdować się woda. Zauważyli to na początku października naukowcy z NASA. Najnowsze odkrycie wskazuje jednak, że woda ta jest rozkładana przez promieniowanie słoneczne i nagrzewanie właśnie podczas peryhelium.

Warto zauważyć, że to pierwsze w historii wykrycie fal radiowych pochodzących z komety spoza Układu Słonecznego. Dla naukowców to nie tylko ciekawostka, lecz również źródło danych o chemicznym składzie międzygwiezdnych obiektów. Astronomowie podkreślają, że ta obserwacja pozwala lepiej zrozumieć, jak wyglądały procesy formowania się materii w innych układach gwiezdnych miliardy lat temu.

Co ciekawe, międzygwiezdny przybysz 3I/ATLAS znajdzie się najbliżej naszej planety 19 grudnia 2025 r. Wówczas minie Ziemię w odległości ok. 260 mln km. Niestety, nie będzie możliwe dostrzeżenie komety gołym okiem, a nawet amatorskimi lub półprofesjonalnymi teleskopami. Przy tej odległości jej jasność będzie zbyt mała dla obserwatorów nocnego nieba.

Źródło: The Astronomer’s Telegram

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.