Awantura o najdroższy meteoryt marsjański: Niger żąda zwrotu
Najdroższy meteoryt marsjański, wart ponad 5 milionów dolarów, stał się powodem dyplomatycznego sporu. Władze Nigru twierdzą, że 24,7-kilogramowy okaz opuścił kraj wbrew prawu.
Spis treści:
Meteoryt znaleziono w listopadzie 2023 r. w regionie Agadez w Nigrze. To wyjątkowy przybysz z Marsa – ważący 24,7 kg i nazwany NWA 16788 jest największym tego typu obiektem odkrytym na Ziemi. W lipcu 2025 trafił na aukcję w nowojorskim Sotheby’s, gdzie anonimowy kupiec zapłacił za niego 5,2 miliona dolarów. Ani tożsamość sprzedawcy, ani kupującego nie została ujawniona.
Największy kawałek Marsa na Ziemi wyjechał z Nigru nielegalnie
Mniej niż 400 z ok. 50 tys. znanych meteorytów pochodzi z Marsa. Jednak szybko pojawiły się pytania o legalność wywozu wyjątkowego znaleziska. Rząd Nigru zgłosił wątpliwości co do zgodności eksportu z prawem i wszczął śledztwo, podejrzewając możliwy nielegalny handel. Sotheby’s utrzymuje, że wszystkie procedury międzynarodowe zostały zachowane.
Według włoskich publikacji naukowych, meteoryt znalazł anonimowy poszukiwacz na Saharze, 90 km na zachód od oazy Chirfa. Kamień został sprzedany przez lokalną społeczność międzynarodowemu handlarzowi. Trafił do prywatnej galerii w Arezzo, gdzie przebadali go naukowcy z Uniwersytetu Florenckiego. Część skały pozostawiono we Włoszech do dalszych analiz, a reszta trafiła na aukcję w USA.
Niger ogłasza zakaz wywozu minerałów
Prof. Paul Sereno z Uniwersytetu Chicagowskiego, od lat związany z Nigrem, uważa, że doszło do złamania prawa, i apeluje o zwrot meteorytu jako elementu dziedzictwa narodowego. Niger chroni swoje dobra kulturowe ustawą z 1997 r., która obejmuje m.in. „okazy mineralogiczne”, lecz nie wymienia wprost meteorytów. Brak szczegółowych przepisów może tłumaczyć, jak artefakt opuścił kraj niezauważony.
Podobne problemy ma Maroko, które od lat jest jednym z największych eksporterów meteorytów, mimo prób wprowadzenia regulacji. Prof. Hasnaa Chennaoui, geolog z Casablanki, wskazuje że meteoryty są częścią krajowej kultury, a jednak w praktyce większość okazów trafia do zagranicznych kolekcji. Przykładem jest meteoryt Tissint z 2011 r., z którego w Maroku pozostało jedynie 30 g.
Póki co skutkiem tej międzynarodowej awantury jest zakaz eksportu niektórych minerałów i meteorytów wydany przez prezydenta Nigru gen. Abdourahamane Tianiego. O jego decyzji poinformowała krajowa agencja prasowa ANP.
Źródło: Nauka w Polsce, BBC
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.