W Poznaniu powstaje Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Jego forma zaskakuje

Obecnie muzeum znajduje się w historycznym budynku Odwachu na poznańskim Starym Rynku. Nowa siedziba powstaje u podnóża Wzgórza Świętego Wojciecha.

Jak będzie wyglądać nowe muzeum?

Serce muzeum skrywać się będzie pod ziemią, gdzie znajdzie się sala wystawy stałej. Ta zaprojektowana na planie rotundy przestrzeń ekspozycyjna o powierzchni ponad 3 tys. m² przykryta będzie kopułą o rozpiętości 30 m.

Ekspozycja w narracyjny sposób opowie historię blisko dwóch wieków wielkopolskiej drogi do niepodległości, zwieńczonej zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim. Na wystawie stałej zaprezentowana będzie kolekcja ponad 2 tys. oryginalnych, często unikatowych eksponatów. Część z nich to niepokazywane dotąd osobiste pamiątki po powstańcach.

Na powierzchni ziemi znajdzie się miejski plac. To współczesna agora i miejsce „spotkania twarzą w twarz”, zaprojektowane z myślą o mieszkańcach Poznania – wynika z opisu przesłanego przez pracownię architektoniczną WXCA sp. z o.o. z Warszawy.

Piastowskie grody i osady – inspiracją dla architektów

Prace nad budową muzeum rozpoczęły się ponad rok temu, poniżej poziomu gruntu. – Obecny etap realizacji nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 w Poznaniu to swoisty punkt zwrotny – moment, w którym budowa zaczyna wychodzić z ziemi, zarówno w sensie konstrukcyjnym, jak i wizualnym – relacjonuje Adam Mierzwa, architekt WXCA.

Aktualnie ponad poziomem gruntu powstają ściany budynków towarzyszących. Pomieszczą nowoczesne przestrzenie służące realizacji szerokiego programu działań kulturalnych i naukowo-edukacyjnych. Będzie tam:

• audytorium,
• biblioteka,
• czytelnia,
• sale warsztatowe,
• sale wystaw czasowych,
• pomieszczenia do konserwacji muzealiów,
• pomieszczenia techniczne oraz miejsca pracy dla pracowników instytucji.

– Inspiracją dla formy architektonicznej i układu przestrzennego bloków muzealnych były pierwsze osady i grody, które powstawały na terenie Wielkopolski, regionu będącego kolebką polskiej państwowości. To budynki o prostej, kubicznej architekturze – tłumaczy architekt Szczepan Wroński, założyciel pracowni WXCA. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem nowa siedziba muzeum zostanie oddana dla publiczności w grudniu 2027 r.

Czym było Powstanie Wielkopolskie?

Powstanie Wielkopolskie rozpoczęło się 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Jego przyczyną była wizyta w tym mieście słynnego pianisty, męża stanu Ignacego Jana Paderewskiego. Jego płomienne przemówienie z okna hotelu Bazar pobudziło Wielkopolan do walki, jednak nie był to spontaniczny zryw – przygotowywano się do niego bardzo długo.

Do końca 1918 roku Polakom udało się zająć większą część Poznania. Symbolicznym momentem było wyzwolenie lotniska Ławica 6 stycznia 1919 roku. Powstanie zakończyło się jednak dopiero 16 lutego 1919 r.

Zdaniem historyków, Powstanie Wielkopolskie wpłynęło na zmianę przebiegu zachodniej granicy. Gdyby do niego nie doszło, status dużych obszarów Wielkopolski mógłby być inny. Po zakończeniu powstania do postanowień rozejmu w Trewirze zawartego między Ententą i Niemcami, dodano zobowiązanie Republiki Weimarskiej do zakończenia kroków zaczepnych przeciw Polakom. Wytyczono też linię demarkacyjną.

Źródła: IPN, WXCA

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.