„Świątynia była imponującym dziełem architektury”. Wraz z jej upadkiem straciliśmy Arkę Przymierza i Tablice Przykazań

Spis treści:

1. Wyjątkowa architektura świątyni
2. Upadek i zniszczenie Świątyni Salomona
3. Archeologiczne ślady Pierwszej Świątyni w Jerozolimie

Świątynia Salomona, znana także jako Pierwsza Świątynia Jerozolimska, zajmuje wyjątkowe miejsce w historii Izraela i w dziejach religii monoteistycznych. Jej geneza związana jest z pragnieniem króla Dawida, który po zdobyciu Jerozolimy sprowadził do miasta Arkę Przymierza. Ta wcześniej była przechowywana w Szilo w świątyni zwanej Namiotem Spotkania.

Ambicją króla Dawida było wzniesienie monumentalnego przybytku, jednak zgodnie z biblijnym przekazem Bóg odmówił mu tego zaszczytu, wskazując na Salomona jako przyszłego budowniczego. Syn Dawida zrealizował projekt w latach 966–959 p.n.e., wznosząc Świątynię na Górze Moria – miejscu symbolicznym, gdzie Abraham miał złożyć Izaaka w ofierze. Świątynia Salomona nie była wyłącznie domem kultu: stanowiła widoczny znak przymierza, była miejscem rytuału ofiary i pomnikiem boskiej chwały. Jej powstanie ugruntowało znaczenie Jerozolimy jako duchowej stolicy narodu i zdefiniowało ramy izraelskiej tożsamości na kolejne stulecia.

Wyjątkowa architektura świątyni

Budowa Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej była przedsięwzięciem nie tylko religijnym, lecz także architektonicznym o wyjątkowej skali i precyzji. Świątynia Salomona wyróżniała się monumentalnymi wymiarami, starannie dobranymi materiałami oraz detalami zdobniczymi, które podkreślały jej znaczenie jako centrum kultu i symbol potęgi króla. Już sama lokalizacja na Górze Moria oraz podział wnętrza na różne strefy kultu świadczyły o przemyślanej kompozycji przestrzeni sakralnej.

Rozmiary i struktura

Według biblijnych opisów Świątynia Salomona była imponującym dziełem architektury. Jej wymiary określano na około 55 metrów długości, 28 metrów szerokości i 16 metrów wysokości. Najwyższy punkt budowli sięgał około 67 metrów. W Tanachu zapisano inne dane: długość 60 łokci, szerokość 20 łokci i wysokość sieni aż 120 łokci. Choć różne źródła podają odmienne parametry, przekaz łączy się w obrazie monumentalnej budowli, jakiej Izraelici wcześniej nie znali.

Materiały i wykonanie

Salomon nie szczędził środków na realizację swojego przedsięwzięcia. W budowę zaangażowano ogromne zasoby finansowe i ludzkie. Władca korzystał z bogactw zdobytych przez Dawida podczas licznych wojen, a także z ofiar składanych przez samych Izraelitów. Głównym materiałem budowlanym było drewno cedrowe sprowadzane w wielkich ilościach od króla Hirama I z Tyru. Dodatkowo wykorzystano potężne kamienne bloki, które posłużyły do stworzenia fundamentów.

Do pracy przy wznoszeniu budowli zmuszono poddanych Salomona. Całość nadzorowało 3300 królewskich urzędników. Budowa była tak kosztowna, że król popadł w poważne długi – by spłacić część zobowiązań, oddał królowi Tyru dwadzieścia miast w Galilei.

Święte Świętych

Najważniejszym pomieszczeniem w Świątyni Salomona było Święte Świętych (Sancta Sanctorum). To właśnie tam umieszczono Arkę Przymierza z dwiema kamiennymi tablicami przykazań, które Mojżesz otrzymał na Górze Synaj. Zgodnie z opisem biblijnym całe wnętrze sanktuarium wyłożono złotem, a ołtarz wykonano z cedru. Nad Arką znajdowały się skrzydła cherubów, które okrywały ją i jej drążki.

Symbolika tego miejsca była niezwykle głęboka – stanowiło ono centrum duchowe Izraela, a zarazem materialny znak obecności Boga pośród swojego ludu.

Uroczyste poświęcenie

Po ukończeniu świątyni król Salomon zainaugurował ją modlitwą i uroczystym poświęceniem. W ceremonii uczestniczyli nie tylko Izraelici, lecz także przedstawiciele innych narodów. Salomon w swojej modlitwie apelował, aby Bóg wysłuchiwał modlitw wszystkich, którzy będą kierować je ku tej świątyni. Jego słowa brzmiały jak manifest uniwersalizmu: „Niech wszystkie narody ziemi poznają Twe Imię dla nabrania bojaźni przed Tobą za przykładem Twego ludu, Izraela” (1 Księga Królewska, 8,43).

Upadek i zniszczenie Świątyni Salomona

Historia Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej zakończyła się tragicznie. W 587 roku p.n.e. Babilończycy pod wodzą króla Nabuchodonozora II przeprowadzili oblężenie Jerozolimy. Po miesiącu walk udało im się przełamać mury miasta, zdobyć je i spalić wraz z większością zabudowy, w tym z samą Świątynią Salomona.

To wydarzenie było dla Żydów ciosem duchowym i narodowym. Wraz ze zniszczeniem świątyni utracono Arkę Przymierza i tablice przykazań, które do dziś pozostają zaginione.

Na miejscu zburzonej budowli w 515 roku p.n.e. wzniesiono Drugą Świątynię. Jednak jej Święte Świętych pozostało puste, ponieważ Arka zniknęła. Druga Świątynia przetrwała do roku 70 n.e., kiedy Rzymianie złupili Jerozolimę. Później na Wzgórzu Świątynnym powstały islamskie budowle: Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa.

Zburzenie Pierwszej Świątyni jest do dziś wspominane podczas żydowskiego święta Tisza be-Aw. W modlitwach ortodoksyjni Żydzi trzy razy dziennie proszą o jej odbudowę.

Archeologiczne ślady Pierwszej Świątyni w Jerozolimie

Przez wiele lat istnienie Świątyni Salomona potwierdzano jedynie na podstawie źródeł biblijnych. Jednak badania archeologiczne dostarczyły dodatkowych dowodów. Najstarszym dokumentem jest ostrakon Domu Jahwe, pochodzący sprzed niewoli babilońskiej, który został odkryty w Tel Arad.

W latach 2007–2015 izraelscy archeolodzy prowadzili prace na obszarze Wzgórza Świątynnego. Podczas tych badań udało się odkryć artefakty datowane na VIII–VI wiek p.n.e., czyli na okres istnienia Pierwszej Świątyni. Wśród znalezisk znalazły się fragmenty ceramiki, kości zwierzęce oraz zwęglone wgłębienia oliwne.

Odkrycia te potwierdziły, że Wzgórze Świątynne było ważnym ośrodkiem kultu już w starożytności. Choć sama budowla przestała istnieć ponad dwa i pół tysiąca lat temu, jej dziedzictwo wciąż żyje. Świątynia Salomona stała się symbolem idealnego miejsca spotkania człowieka z Bogiem, centrum duchowości i religijnej tożsamości narodu żydowskiego. Jej wspomnienie inspiruje do dziś zarówno wierzących, jak i badaczy historii Bliskiego Wschodu.

Nasza autorka

Marzena Wardyn-Kobus

Autorka tekstów z pogranicza przyrody, kultury i podróży. W serwisie tworzy artykuły popularnonaukowe o otaczającym nas świecie, łącząc rzetelną wiedzę z przystępnym językiem i dbałością o szczegóły. Pisze, by zachęcać innych do uważnego kontaktu z przyrodą – nawet tą najbliższą, tuż za domem. Kaszubka mieszkająca na Kujawach, zakochana w górskich szlakach i leśnych bezdrożach. Jej przydomowy ogródek to strefa zrównoważonego eksperymentowania – dąży do tego, by uprawiać rośliny ekologicznie, z szacunkiem dla natury. Wolne chwile spędza z książką, wędrując po lesie lub tworząc makramy.