Przerażające ślady przesłości w hiszpańskiej jaskini. Odkrycie sprzed tysięcy lat, które mrozi krew
Szczątki przynajmniej 11 osób, które zmarły w wyniku przemocy, zidentyfikowali archeolodzy wewnątrz hiszpańskiej jaskini. Być może doszło do jedzenia ludzkiego mięsa. Do tego mrożącego krew w żyłach wydarzenia doszło 5600 lat temu.
Spis treści:
Od lat archeolodzy napotykają w czasie badań pradziejowych stanowisk archeologicznych na ślady agresji na szkieletach.
Kilka lat temu międzynarodowy zespół naukowców z Wielkiej Brytanii, Niemiec i Szwecji przyjrzał się ponad 2000 szkieletom z czasów neolitu, czyli pierwszych rolników. Żyli w Europie w latach 8000–4000 p.n.e.
Wykazano, że średnio co dziesiąty badany szkielet wykazywał ślady przemocy. Były to obrażenia zadane różnego rodzaju bronią. To szerokie badanie wspiera nowo opublikowany artykuł na łamach „Scientific Reports”. Dotyczy masakry dokonanej w jaskini na Półwyspie Iberyjskim.
Agresywni rolnicy
Przypadki potencjalnego kanibalizmu znane są nawet sprzed miliona lat. Jednak bezpośrednie dowody na obróbkę ludzkiego ciała są rzadkie i trudne do zinterpretowania. Jest ich jednak więcej w ostatnich tysiącleciach. Skala przemocy w czasie neolitu zaskoczyła naukowców. Być może była efektem konkurowania o zasoby.
Najnowszy artykuł dotyczy znalezisk z jaskini El Mirador w Sierra de Atapuerca w Hiszpanii. Tam archeolodzy natknęli się na szczątki co najmniej 11 osób. Analiza kości była żmudna, bo w sumie przyjrzano się 650 ich fragmentom.
Wśród zmarłych, którzy mogli być zjedzeni były dzieci, młodzież i dorośli. Taki zrównoważony rozkład wiekowy jest podobny do profili demograficznych obserwowanych na innych neolitycznych stanowiskach, gdzie udokumentowano masowe akty przemocy. Z analiz izotopowych wykonanych na zębach wynika, że osoby te pochodziły z najbliższej okolicy.
Jaskinia, w której znaleziono kości, mogłą być wykorzystywana m.in. jako zagroda dla zwierząt gospodarskich.
Jakie ślady zauważono na kościach?
Na ponad 200 kościach badacze dostrzegli ślady obróbki. Na niemal wszystkich był to wpływ ognia, na ponad 130 – ślady nacięć w tym krojenia, skrobania i siekania, co może być związane ze skórowaniem i usuwaniem mięsa. Autorzy sugerują również, że niektóre szczątki mogą nosić ślady odcisków ludzkich zębów.
Żaden ze zidentyfikowanych urazów nie nastąpił przed śmiercią. Autorzy twierdzą, że ślady na kościach wyglądają jak te uzyskane w czasie uboju zwierząt.
Odkrycie to może być dowodem pojedynczego przypadku kanibalizmu związanego z konfliktem. Mógł on nastąpić w wyniku poważniejszych napięć społecznych. Wcześniejsze wykopaliska w jaskini El Mirador wykazały również istnienie epizodu kanibalizmu z wczesnej epoki brązu (4600–4100 lat p.n.e. W przypadku tych szczątków sugerowano ceremonialne spożycie ciał.
Źródło: Scientific Reports
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.