Sensacyjne zdjęcia zniszczonej Warszawy. Historycy odkryli prawie 3000 nieznanych fotografii [GALERIA]
Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego oraz Dom Spotkań z Historią, po raz pierwszy pokazały niezwykłą kolekcję zdjęć. Prawie 3 tys. nieznanych fotografii zrujnowanej Warszawy trafiło w ręce historyków. Kolekcję skompletował Andrzej Nitsch, jeden z architektów działających w Biurze Odbudowy Stolicy.
O tych zdjęciach jeszcze długo będzie głośno. Historycy dopiero zaczęli opracowywanie i katalogowanie kolekcji Andrzeja Nitscha. Zdjęcia trafiły do Instytutu Strat Wojennych dzięki spadkobiercom architekta, którzy po dekadach od ich wykonania, zdecydowali się przekazać cały zbiór historykom.
Nieznane zdjęcia Warszawy ujrzały światło dzienne
Autorem większości z nich jest Andrzej Nitsch, choć na pewno nie wszystkich. Przedstawiają Warszawę w pierwszych latach po II wojnie światowej, kiedy była miastem ruin. Powstałe w 1945 roku Biuro Odbudowy Stolicy stopniowo zaczynało pracę nad przywracaniem Warszawy do życia. To wtedy ważyły się losy wielu budynków – wiele z nich odbudowano, część zdecydowano się wyburzyć, część zrekonstruowano w stanie zupełnie innym niż przed wojną.
W kolekcji Andrzeja Nitscha znaleziono m.in. zdjęcie Pałacu Teppera przy ul. Miodowej, którego ruiny ostatecznie rozebrano w 1948 roku. Podobny los spotkał m.in. pałacyk Bacciarellego przy ul. Bagatela. Nitsch sfotografował też pierwsze dni domków fińskich na Polu Mokotowskim, wybudowanych tuż po wojnie, z czasem rozebranych. W jednym z nich przez pewien czas mieszkał Ryszard Kapuściński.
Bezcenne źródło dla historyków
Zdjęcia Nitscha to bezcenne źródło dla architektów i historyków i niezwykle ważna dokumentacja najwcześniejszych lat odbudowy Warszawy. Skrupulatność architekta mocno ułatwiła pracę historykom – zdjęcia uporządkował w formie fiszek, z dokładnymi opisami i datami ich powstania. Większość zrobiono w latach 1945-1948. ISW planuje stopniową ich digitalizację, a na styczeń 2026 roku, we współpracy z DSH zapowiada wystawę plenerową części z nich.
Andrzej Nitsch (1911-2002) był członkiem warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich, a także jednym z redaktorów czasopisma „Architektura”. Zawodowo zajmował się szpitalami i uzdrowiskami. Pasjonował się historią i fotografią – dokumentował nie tylko Warszawę, także m.in. Kraków, zamki, synagogi, cerkwie łemkowskie. Kolekcja podarowana ISW nie jest jedyna – Nitsch pozostawił po sobie wiele zdjęć, które trafiły też m.in. do Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Galeria zdjęć Andrzeja Nitscha
Źródło: Instytut Strat Wojennych
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.