Przyczynili się do upadku Rzymu. Okazuje się, że ten lud miał inne korzenie, niż zakładano

Spis treści:

1. Kim byli Hunowie?
2. W jakim języku mówili Hunowie?
3. Analiza porównawcza starożytnych tekstów chińskich i huńskich inskrypcji

Hunowie to lud koczowniczy, o którym po raz pierwszy pisał w II wieku n.e. Ptolemeusz. Ten grecki uczony stwierdził wówczas, że pochodzą od europejskiej Sarmacji, czyli irańskich ludów koczowniczo-pasterskich, które spokrewnione były ze Scytami. Ok. 370 r. najechali Europę i przyczynili się do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.

Kim byli Hunowie?

Pochodzili z terenów środkowej Azji, prawdopodobnie z obszaru stepów dzisiejszej Mongolii lub południowej Syberii. Ich korzenie etniczne i językowe nie są w pełni jasne, ale dotychczas większość historyków uważała, że byli spokrewnieni z innymi ludami stepowymi, takimi jak Xiongnu, którzy znani byli przede wszystkim z chińskich kronik. Możliwe, że mówili językiem należącym do rodziny ałtajskiej, choć brak pisanych źródeł uniemożliwia jednoznaczną identyfikację.

Najnowsze badania naukowców z Niemiec i Wielkiej Brytanii mogą rzucić nowe światło na pochodzenie Hunów. W czasopiśmie „Transactions of the Philological Society” ukazała się właśnie praca, w której autorzy opisali, że ten koczowniczy lud, a także Xiongnu, posługiwali się tym samym paleosyberyjskim językiem.

Badacze dokonali rekonstrukcji na podstawie różnych źródeł językoznawczych, która doprowadziła ich do początków językowych Hunów, a więc również do Attyli, czyli legendarnego władcy tego ludu. Badacze twierdzą, że społeczność ta posługiwała się językiem należącym do rodziny jenisejskich, podgrupy języków paleosyberyjskich, zwanych również paleoazjatyckimi. Tymi językami posługiwano się na Syberii przed inwazją grup etnicznych uralskich, tureckich i tunguskich. Badacze wskazują, że nawet dzisiaj niewielkie grupy, które mówią językiem jenisejskim nadal zamieszkują brzegi rzeki Jenisej w Rosji.

W jakim języku mówili Hunowie?

Z kolei Xiongnu od III wieku p.n.e. do II wieku n.e. tworzyli konfederację plemienną w Azji Środkowej. – Kilka lat temu podczas wykopalisk archeologicznych w Mongolii odkryto miasto, które uważa się za stolicę imperium Xiongnu. Hunowie z kolei założyli stosunkowo krótkotrwałe, ale wpływowe wieloetniczne imperium w południowo-wschodniej Europie od IV do V wieku n.e – przypominają w oświadczeniu badacze.

Dr Svenja Bonmann z Wydziału Lingwistyki Uniwersytetu w Kolonii w Niemczech oraz dr Simon Fries z Wydziału Filologii Klasycznej Uniwersytetu Oksfordzkiego w swoim badaniu odnaleźli szereg różnych wskazówek, które prowadzą właśnie do konkluzji, że obydwie te grupy mówiły wczesną formą języka arin, który można traktować jako dialekt jenisejskiego. – Tego języka używano na długo przed migracją ludów tureckich do Azji, a nawet przed podziałem języka starotureckiego na kilka innych języków. Starożytny język arin wpłynął nawet na wczesne języki tureckie i cieszył się pewnym prestiżem w Azji Środkowej. Oznacza to, że staroariński był prawdopodobnie językiem ojczystym rządzącej dynastii Xiongnu – twierdzi dr Bonmann.

Analiza porównawcza starożytnych tekstów chińskich i huńskich inskrypcji

Jak wyglądał proces rekonstrukcyjny? Otóż naukowcy analizowali dane językowe, które opierały się na zwrotach, zapożyczeniach i różnych wypowiedziach, które znajdowały się w różnych źródłach pisanych. To między innymi teksty chińskich kronikarzy, nazwy własne władców dynastii Hunów, a także nazwy, które pojawiały się w huńskich inskrypcjach, a które odnosiły się do nazw własnych. Analiza porównawcza wykazała zadziwiająco duże podobieństwa, które doprowadziły badaczy właśnie do staroarińskiego.

Naukowcy wyjaśnili to na przykładzie króla Attyli. Władca najprawdopodobniej nosił imię arińskie. Dotychczas uważano, że imię to było germańskim przydomkiem oznaczającym „małego ojca”. Badanie ujawniło, że w rzeczywistości można je interpretować jako słowo jenisejskie, a właściwie epitet, który odnosi się do kogoś szybkiego.

– Nasze badanie pokazuje, że obok archeologii i genetyki, filologia porównawcza odgrywa zasadniczą rolę w eksploracji historii ludzkości. Mamy nadzieję, że nasze odkrycia zainspirują kolejnych badaczy, którzy studiują historię mniej znanych języków i ludów, o których wiadomo niewiele, a tym samym przyczynią się do zrozumienia ewolucji języka – podkreśla dr Fries.

Źródło: PhysOrg

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.