Odkryto prekursorów rolnictwa poza Żyznym Półksiężycem. Zbierali plony prawie 10 tys. lat temu

Spis treści:

1. Gdzie i kiedy rozwinęło się rolnictwo?
2. Nowe ślady prehistorycznego rolnictwa w Azji
3. Zespół będzie kontynuował swoje badania

Rozwój rolnictwa to jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach ludzkości. To właśnie wtedy człowiek przeszedł ze zbieracko-łowieckiego na osiadły styl życia. Była to kolosalna zmiana, która sprawiła, że ludzie zaczęli budować osady i kładli podwaliny pod pierwsze cywilizacje. Proces ten nazywamy rewolucją neolityczną. Rozpoczęła się ok. 11–12 tysięcy lat temu na obszarze tzw. Żyznego Półksiężyca, czyli regionu ciągnącego się od Egiptu, poprzez Palestynę i Syrię, po Mezopotamię.

Gdzie i kiedy rozwinęło się rolnictwo?

Rolnictwo w różnych okresach rozwijało się jednak niezależnie w innych częściach świata, czyli w Afryce, Chinach, Afryce czy obu Amerykach. – Mimo to pochodzenie wielu kluczowych upraw, takich jak pszenica, jęczmień i rośliny strączkowe, a także zbiorów dziko rosnących zbóż przez przedstawicieli kultury natufijskiej, wywodzi się z Żyznego Półksiężyca – wyjaśniają naukowcy w badaniu, które zostało opublikowane na łamach czasopisma „Proceedings of the National Academy of Sciences”.

Badanie to zostało przeprowadzone przez interdyscyplinarny zespół badawczy. Autorzy wykazują w swojej pracy, że co najmniej 9200 lat temu ludzie zamieszkujący odległe obszary na północy i wschodzie, jak np. południowy Uzbekistan, zbierali dziki jęczmień również za pomocą sierpów. – Badanie pokazuje, że rozwój kulturowy, który prowadził do rozwoju rolnictwa, był bardziej powszechny, niż wcześniej sądzono. Podważa to argumenty, że uprawa rozpoczęła się jako reakcja jednej grupy na presję demograficzną lub zmiany klimatu – twierdzą uczeni.

Nowe ślady prehistorycznego rolnictwa w Azji

Podczas wykopalisk w jaskini Toda w dolinie Surkandarya w południowym Uzbekistanie, naukowcy odnaleźli kamienne narzędzia, węgiel drzewny i szczątki roślin z najstarszych warstw jaskini. Analiza archeobotaniczna wykazała, że mieszkańcy tej groty zbierali dziki jęczmień z okolicznych dolin. Wśród innych prehistorycznych szczątków roślinnych znalazły się łupiny dzikich pistacji i pestki jabłek.

Z kolei analiza zużycia kamiennych narzędzi, przede wszystkim ostrzy wykonanych z wapienia, ujawniła, że służyły one do ścinania roślin. Identyczne narzędzia odkryto na stanowiskach archeologicznych, które powiązane są z aktywnością rolniczą pradawnych kultur. – To odkrycie powinno zmienić sposób, w jaki naukowcy myślą o przejściu od zbieractwa do rolnictwa, ponieważ pokazuje, jak powszechne były te zachowania przejściowe – mówi Xinying Zhou z Instytutu Paleontologii i Paleoantropologii w Pekinie, główny autor badania.

Zespół będzie kontynuował swoje badania

– Ci starożytni myśliwi i zbieracze byli już związani z praktykami kulturowymi, które doprowadziły do ​​powstania rolnictwa – wyjaśnia Robert Spengler, badacz odpowiedzialny za analizę archeobotaniczną i naukowiec Instytutu Maksa Plancka. – Coraz więcej badań sugeruje, że przejście na osiadły tryb życia nie było świadomym działaniem człowieka. Ludzie nieustannie rozwijali zachowania prowadzące do rolnictwa – dodaje.

Autorzy pracy podkreślają, że cały ich zespół będzie kontynuował badania nad tym, jak powszechne była aktywność rolnicza w Azji Środkowej w tym okresie. Ponadto badana jest także możliwość, że odkryte w Uzbekistanie zboża stanowią wczesny przykład nie jednorazowego zebrania zbóż, lecz całej, zorganizowanej uprawy z dzikiego jęczmienia.

– Jeśli zboża były uprawiane, mogłoby to oznaczać, że eksperymentowano z rolnictwem lub że tradycja z Żyznego Półksiężyca rozprzestrzeniła się na wschód znacznie wcześniej, niż wcześniej sądzono. W obu przypadkach przyszłe badania prawdopodobnie wypełnią wiele luk w naszym rozumieniu ludzkiej narracji – napisali naukowcy.

Źródło: Proceedings of the National Academy of Sciences

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.