Odkryto najstarszy na świecie odcisk palca. To dowód na niezwykłą umiejętność
Ma około 43 tysiące lat. I sugeruje, że neandertalczycy tworzyli wczesną sztukę naskalną – archeolodzy odkryli w Hiszpanii najstarszy na świecie odcisk palca. Widnieje na kamieniu przywodzącym na myśl ludzką twarz.
Spis treści:
Do znaleziska doszło w centralnej części Hiszpanii w schronisku skalnym San Lázaro w Segowii. Kamień nie jest duży. Jego wymiary to zaledwie 21,4 × 11,3 × 7,6 cm.
Unikatowość znaleziska z Hiszpanii
Znalezisko to stanowi najpełniejszy i najstarszy na świecie ślad odcisku palca człowieka, jednoznacznie przypisanego neandertalczykom. Do odkrycia doszło w lipcu 2022 roku w warstwie datowanej na 43 tys. lat. Świadczy o celowym użyciu pigmentu w celach symbolicznych. Ten artefakt jest wyjątkowy i niepowtarzalny – podała Wyższa Rada Badań Naukowych, największa w Hiszpanii publiczna organizacja zajmująca się badaniami naukowymi.
Odkrycie to wnosi istotny wkład w globalną wiedzę na temat ewolucji człowieka i umożliwi znaczący postęp w zrozumieniu myślenia symbolicznego i zdolności poznawczych u neandertalczyków – krewnych człowieka współczesnego. Tuż obok zagadkowego artefaktu znaleziono kilkadziesiąt kamiennych narzędzi i kości zwierzęcych, na których zachowały się ślady ich obróbki. Ustalenie zespołu hiszpańskich badaczy opublikowano na łamach czasopisma „Archaeological and Anthropological Sciences”.
Niepozorny głaz kluczem do poznania myślenia neandertalczyka
Zdaniem archeologów kamień nie był narzędziem, bo nie widać na nim śladów zużycia mechanicznego. Z kolei odcisk palca zachowany na granitowym artefakcie wykonano z pomocą pigmentu – ochry. Ochra to czerwonawy barwnik mineralny stosowany przez ludzi od niepamiętnych czasów. To z jego pomocą wykonywano sztukę naskalną w czasach paleolitu w Europie. Ochra posiada też właściwości antyseptyczne.
Analizę niepozornej kropki na kamieniu wykonano z pomocą nowatorskiej metody multispektralnej. Dzięki temu dostrzeżono linie papilarne neandertalczyka. We wnioskach w artykule naukowcy sugerują, że kamień, na którym znajduje się odcisk może ukazywać w formie symbolicznej najstarszy znany wizerunek ludzkiej twarzy. Za oczy można uznać dwa symetrycznie rozmieszczone wgłębienia. Z kolei odcisk palca jest mniej więcej na środku – w miejscu, gdzie mógł potencjalne znajdować się nos.
Artefakt wpisuje się w dyskusję na temat myślenia symbolicznego neandertalczyków. Pośrednio jest dowodem na wykonywanie przez nich bardziej złożonej sztuki naskalnej.
Przypadek czy celowe działanie?
Archeolodzy sugerują, że odcisk palca wykonano celowo. Oto ich argumenty:
- kamień został celowo wybrany ze względu na swoją unikatową morfologię i rozmiar;
- czerwoną kropkę z ochry naniesiono w strategicznym miejscu w stosunku do naturalnych zagłębień na kamyku, co potwierdzają analizy geometryczne i statystyczne, wykluczające przypadkowość;
- czerwona kropka była odciskiem palca. Proces nakładania ochry opuszką palca był intencjonalny, nieprzypadkowy.
- na artefakcie nie znaleziono śladów użytkowania jako narzędzia (np. młotka), co wyklucza hipotezę o przypadkowym pozostawieniu odcisku podczas użycia przedmiotu przez osobę z brudnymi rękami.
Źródła: CSIC, Archaeological and Anthropological Sciences
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.