Sztuczna inteligencja odkrywa hymn sprzed 2000 lat. Powstał ku czci potężnego miasta

Spis treści:

1. Elektroniczna biblioteka kluczem do poznania tabliczek
2. Prof. Jiménez i AI odkrywają hymn do Babilonu: co pisały dzieci 2 tys. lat temu?
3. Dzieci pisały hymn do Babilonu. Starożytna wprawka zaskakuje treścią i formą
4. Bogactwo Eufratu – fragment odkrytego tekstu

Babilon powstał około 2000 r. p.n.e. Tysiąc lat później było to największe miasto świata z populacją przekraczającą 200 tys. osób. Babilon znajduje się około 85 kilometrów na południe od stolicy Iraku, Bagdadu. Został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jego mieszkańcy nie znali jeszcze papieru. Do notowania używano niewielkich tabliczek z gliny, w których pisano rylcem. Taki system zapisu nosi miano pisma klinowego. Do dzisiaj wielu z tych zabytków jeszcze nie odczytano i od czasu do czasu dowiadujemy się na temat literatury sprzed tysiącleci czegoś nowego.

Prof. Jiménez i AI odkrywają hymn do Babilonu: co pisały dzieci 2 tys. lat temu?

Tabliczki klinowe są bardzo wytrzymałe, ale kruche. Dlatego wiele z nich zachowało się w postaci kilkucentymetrowych fragmentów. To utrudnia ich analizę. Często nie jest znany kontekst tekstu.

I tu okazała się pomocna sztuczna inteligencja (SI). Asyriolog i hetytolog prof. Enrique Jiménez Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium w ramach „Elektronicznej platformy biblioteki babilońskiej” digitalizuje wszystkie fragmenty tekstów klinowych odkrytych do tej pory na całym świecie. Następnie zaprzęga do pracy SI, która rozszyfrowuje i łączy fragmenty tekstów, które do siebie pasują.

W ten sposób doszło do odkrycia nieznanego hymnu napisanego na cześć miasta Babilon. Prof. Jiménez wspólnie z dr. Anmarem Abdulillahem Fadhilem z Uniwersytetu Bagdadzkiego opublikowali na ten temat artykuł w czasopiśmie „IRAQ”. Analizowane tabliczki pochodziły z biblioteki w mieście Sippar, zlokalizowanym na północ od Babilonu. Legenda głosi, że Noe ukrył je tutaj przed potopem przed wejściem na arkę.

Dzieci pisały hymn do Babilonu: starożytna wprawka zaskakuje treścią i formą

Różne fragmenty jednego tekstu udało się zlokalizować na 30 fragmentach tabliczek. – To fascynujący hymn, który opisuje Babilon w całej jego okazałości i daje wgląd w życie jego mieszkańców, zarówno mężczyzn, jak i kobiet – opisuje prof. Jiménez.

Co ciekawe, hymn był przepisywany przez dzieci w szkole. Służył jako wprawka przy nauce sztuki pisma klinowego. Dlatego był wielokrotnie powtarzany. Ale do tej pory nieznany badaczom. Eksperci cieszą się z tego odkrycia, bo tekst dostarcza nowych informacji na temat babilońskiego społeczeństwa miejskiego. Pochodzi prawdopodobnie z początku pierwszego tysiąclecia przed naszą erą i składa się z 250 wersów.

– Został napisany przez Babilończyka, który chciał wychwalać swoje miasto. Autor opisuje budynki w mieście, ale także to, jak wody Eufratu przynoszą wiosnę i zazieleniają pola. Jest to tym bardziej spektakularne, że zachowana literatura mezopotamska oszczędnie opisuje zjawiska naturalne – zauważa naukowiec.

Bogactwo Eufratu – fragment odkrytego tekstu

Jedna z części hymnu dotyczy rzeki Eufrat, nad którą położony jest Babilon. Oto, jak brzmi:

Eufrat jest jej rzeką – ustanowioną przez mądrego władcę Nudimmuda –
Nawadnia łąki, nasyca trzcinowiska,
Wylewa swoje wody do laguny i morza,
Jej pola bujnie porastają zioła i kwiaty,
Jej łąki, w pełnym rozkwicie, rodzą jęczmień,
Z którego zebrane snopy są układane w stosy,
Stada i trzody leżą na zielonych pastwiskach,
Bogactwo i splendor – co przystoi ludzkości –
Są obdarowywane, pomnażane i królewsko przyznawane.

Źródło: National Geographic Polska, IRAQ

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.