Największy kompleks świątynny Egiptu powstał na wyspie? Karnak zdradza tajemnice

Karnak jest jednym z największych na świecie kompleksów świątynnych. Zajmuje teren ponad 100 hektarów. Na jego usługach było w czasach panowania Ramzesa II Wielkiego aż 80 tysięcy osób. Starożytni Egipcjanie uznawali Karnak za najważniejsze sanktuarium.

Jednak historia tego kompleksu jest daleka od kompletności. Archeolodzy badają Karnak od lat. Spierają się, kiedy powstały pierwsze budowle. Zdaniem niektórych stało się to nawet w czasach poprzedzających pierwszych faraonów, zdaniem innych – dopiero w II tysiącleciu p.n.e. Nowe badania, opublikowane na łamach „Antiquity”, rzucają na tę materię sporo światła.

Nie tylko wykopaliska

Wykopaliska to nie jest jedyny sposób pozyskiwania informacji na temat dawnych cywilizacji. W ramach najnowszych badań przeprowadzonych przez międzynarodową grupę badaczy, wykonano 61 odwiertów – najgłębsze sięgnęły blisko 12 m głębokości.

Na podstawie ich analizy i rdzeni pobranych w okolicy w ramach innych projektów, udało się dojść do bardzo ciekawych wniosków. Zdaniem badaczy są to najbardziej kompleksowe badania Karnaku i jego krajobrazu, jakie do tej pory przeprowadzono.

Początki wielkiej świątyni Karnak

Budowę świątynnych przybytków w Karnaku rozpoczęto z pewnością w czasach Średniego Państwa (2055–1650 lat p.n.e.), ale większość powstała w czasie największej prosperity cywilizacji faraońskiej w Nowym Państwie (1550–1069 lat p.n.e.), gdy władała na przykład słynna Hatszepsut.

Co mówią nowe badania na temat najstarszej fazy istnienia Karnaku? W rdzeniach znajdowały się skorupy naczyń ceramicznych, więc możliwe było określenie wieku nawarstwień.

Naukowcy stwierdzili, że około 2500 r. p.n.e. miejsce to nie nadawało się do stałego zamieszkania ze względu na regularne zalewanie przez wartkie wody Nilu. Oznacza to, że najwcześniejsze osadnictwo w Karnaku musiało nastąpić nieco później, ale nadal w czasach Starego Państwa, czyli gdy w północnej części kraju wznoszono piramidy. Świadczą o tym odkryte fragmenty naczyń ceramicznych z okresu od 2300 do 1980 lat p.n.e.

Miejsce, w którym wyłonił się świat

Eksperci ustalili, że w czasach Starego Państwa miejsce, gdzie dziś jest Karnak było wyspą. Wyspa, na której powstał Karnak, mogła symbolizować prapagórek, znany z egipskich mitach o stworzeniu. – Kuszące jest stwierdzenie, że elity tebańskie wybrały Karnak na miejsce zamieszkania nowej formy boga stwórcy, Ra-Amona, ponieważ pasowało to do kosmogonicznej scenerii wzniesienia wyłaniającego się z otaczającej wody – mówi główny autor badania dr Ben Pennington.

Starożytne egipskie teksty z okresu Starego Państwa mówią, że bóg stwórca objawił się jako wzniesienie, wyłaniając się z „jeziora”. Zatem było to idealne miejsce do wzniesienia ważnego centrum religijnego. Jednak z czasem koryta otaczające ją zamuliły się, a główny nurt Nilu oddalił się o kilkaset metrów.

Źródło: Antiquity

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.