Najdłuższa rzeka w Anglii jest pełna ludzkich kości. Archeolodzy mają swoją teorię

Spis treści:

1. Tamiza pełna kości
2. Z jakiego okresu pochodzą kości w Tamizie?
3. Zagadkowe rytuały z dawnych epok w Tamizie
4. Kulty wodne – nie tylko w Wielkiej Brytanii

Tamiza była świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii Anglii. Nic w tym dziwnego, w końcu przepływa przez jej stolicę – Londyn. To w niej archeolodzy natykają się na różne zabytki, ale też ludzkie kości. Wiele z nich wydobyto też podczas w XIX i XX wieku podczas pogłębiania koryta rzeki.

Tamiza pełna kości

Naukowcy podsumowali właśnie szerokie badania dotyczące kości odkrytych w Tamizie. Podstawowym pytaniem było: z jakiego pochodzą okresu? Dlatego wytypowali 30 z nich i poddali datowaniu radiowęglowemu. Określenie wieku mało umożliwić rozwiązanie zagadki ich lokalizacji – na dnie wielkiej rzeki. Wnioski opublikowano na łamach czasopisma naukowego „Antiquity”.

Z jakiego okresu pochodzą kości w Tamizie?

Na potrzeby najnowszego badania przyjrzano się szczątkom wydobytym z dolnego biegu Tamizy (tj. od śluzy Teddington do ujścia Tamizy) i obecnie przechowywanym w londyńskim Muzeum Historii Naturalnej. Z tej instytucji jest też główna autorka analizy, dr Nichola Arthur.

Okazało się, że szczątki pochodzą z bardzo szerokich ram czasowych. Byli to ludzie żyjący od około 4000 lat p.n.e. do około 1800 lat n.e. Z czasów wczesnego średniowiecza, czyli od 300 do 600 roku n.e. nie odnotowano żadnych szkieletów. Może to odzwierciedlać spadek liczby ludności na tym obszarze między końcem okresu rzymskiego na początku V wieku naszej ery a ustanowieniem saksońskiego portu handlowego Lundenwic (Londynu) na początku VII wieku naszej ery.

Zagadkowe rytuały z dawnych epok w Tamizie

W wyniku analiz kości okazało się, że większość z nich pochodzi z okresu epoki brązu i epoki żelaza, szczególnie wczesnej i została znaleziona w górnych odcinkach rzeki. Są to lata 2300 p.n.e. – 43 n.e. Zdaniem badaczy, szczątki ludzi złożono do wody zapewne w czasie jakichś rytuałów. Takie praktyki, w czasie których składano do rzek, zbiorników wodnych i bagien przedmioty czy ludzi, znane są z tego okresu z obszaru północno-zachodniej Europy.

Woda uważana była za domenę bóstw lub bogów, więc tam, za pośrednictwem różnych środkówm próbowano ich przebłagać. Wcześniej sugerowano, że szczątki trafiły do Tamizy w wyniku erozji cmentarzysk lub w wyniku działań zbrojnych pomiędzy Celtami i Rzymianami, ale autorzy artykułu nie są zwolennikami tych koncepcji.

Kulty wodne – nie tylko w Wielkiej Brytanii

Naukowcy zwracają uwagę, że część kości odkrywanych w Wielkiej Brytanii w środowiskach wodnych była celowo rozczłonkowywana. To analogiczne praktyki znane z Europy kontynentalnej. To samo tyczy się zabytków: bywają celowo wyginane i łamane. Tak się stało się na przykład z niedawno odkrytym mieczem w Danii, który bardziej przypominał literę S niż broń.

Podobne „wodne” skarby odkrywane są również w Polsce. Kilka lat temu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ogłosił znalezisko 450 ozdób z brązu oraz licznych ludzkich kości na terenie dawnego jeziora na Pojezierzu Chełmińskim. Naukowcy uważają, że są to prawdopodobnie artefakty związane z rytuałami ofiarnymi z przełomu epoki brązu i żelaza lub z początku epoki żelaza, czyli około VII–VI w. p.n.e.

Tego znaleziska dokonała Kujawsko-Pomorska Grupy Poszukiwaczy Historii, która za zgodą Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu penetrowała torfowisko. Analizę zabytków wykonał dr hab. Jacek Gackowski z Katedry Prahistorii Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Źródło: Antiquity

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.