Grób 18-letniej bogaczki sprzed 3000 lat odkryty w Iranie. W środku prawdziwe skarby

Spis treści

1. Bogaty grób nastolatki z elity
2. Tajemnicza kultura Chorasanu
3. Co mówi nam grób nastolatki o starożytnej kulturze północnego Iranu?

Naukowcy odnaleźli wyjątkowy grób w Tepe Chalow, co po persku oznacza „Wzgórza Chalow”. To jedno z ważniejszych stanowisk archeologicznych w regionie ostanu Chorasan Północny w Iranie. Pochodzi z czasów epoki brązu i położone jest na wschodnim krańcu równiny Jajarm, około 3 km na wschód od miasta Sankhast i ok. 60 km na zachód od Esfarajenu.

Bogaty grób nastolatki z elity

Datowanie wykazało, że nastolatka, prawdopodobnie pochowana w wieku 18 lat, żyła ok. 3000 lat temu. Archeolodzy podkreślają, że był to czas, gdy ten region obecnego Iranu był częścią tzw. cywilizacji Wielkiego Chorasanu. Badacze twierdzą, że odnaleziony grób jest najbogatszym, jaki kiedykolwiek odnaleziono w tym regionie. W jego wnętrzu odkryto złotą biżuterię, w tym m.in. dwa kolczyki, pierścień i kilka szpilek, a także skrzyneczkę na kosmetyki inkrustowaną wizerunkami węży i skorpionów.

Pudełko służyło do przechowywania przede wszystkim „kohlu”, czyli czarnego, sproszkowanego minerału, który używany był jako kosmetyk do podkreślania oczu, swoisty starożytny eyeliner.

Archeolodzy zwrócili uwagę na to, że bardzo podobną skrzyneczkę znaleziono wcześniej w grobie z epoki brązu w starożytnym regionie Baktrii, który obecnie leży w granicach kilku krajów – Afganistanu, Tadżykistanu i Uzbekistanu. – Skrzynia ze stanowiska Tepe Chalow również wydaje się być wykonana z kamienia, który został sprowadzony z Baktrii – napisali badacze.

Tajemnicza kultura Chorasanu

Stanowisko Tepe Chalow zostało po raz pierwszy zlokalizowane w 2006 roku podczas badań archeologicznych w pobliskim dorzeczu rzeki. Pierwsze badania rozpoczęły się jednak dopiero 5 lat później. Wówczas odkryto tam blisko 50 grobów. Naukowcy ustalili, że szczątki pochowanych tam ludzi należ wiązać z tzw. cywilizacją Wielkiego Chorasanu, którą należy wiązać z Baktryjsko-Margiańskim Zespołem Archeologicznym.

Była to kultura epoki brązu, na obszarze Azji Środkowej, datowana na 2300–1700 rok p.n.e. Swoim zasięgiem obejmowała dzisiejsze tereny północnego Afganistanu, wschodniego Turkmenistanu, południowego Uzbekistanu i zachodniego Tadżykistanu. Z kolei Wielki Chorasan był kompleksem kultur, którego szczyt rozwoju przypada na lata 2000–1800 p.n.e. Ludy te zajmowały się głównie handlem, wymieniając towary z ludnością Mezopotamii i cywilizacją doliny Indusu, co potwierdzają niektóre artefakty odkryte w grobie 18-letniej dziewczyny.

Grób nastolatki został opisany jako „Grób 12”. Odkryto go już 12 lat temu, ale dopiero w tym roku został szczegółowo zbadany i opisany. Dziewczyna została pochowana w pozycji kucznej, na prawym boku. Jej twarz zwrócona była na południowy-wschód – Wydaje się, że jest to typowe dla stanowiska Tepe Chalow – twierdzą archeolodzy.

Co mówi nam grób nastolatki o starożytnej kulturze północnego Iranu?

Oprócz biżuterii i skrzyneczki w grobie nastolatki znaleziono także lustro wykonane z brązu, kilka naczyń ceramicznych oraz kilka pięczęci, w tym jedną z brązu przedstawiającą ludzkie stopy. – Podobne pieczęcie znaleziono na stanowiskach archeologicznych z epoki brązu w południowym Iranie. Była to jedna z kilku pieczęci znalezionych w grobie, które świadczą o wysokiej pozycji społecznej młodej kobiety – podkreślają badacze.

– Kobieta pochowana w grobie nr 12 była ważną osobą, ale zmarła zbyt młodo, by osiągnąć tak wysoki status ciężką pracą. Najprawdopodobniej odziedziczyła swoją pozycję i majątek po rodzinie, albo przez małżeństwo – napisali w badaniu archeolodzy. – Obecność takiego bogactwa w grobie nastolatki jest czymś niezwykłym w kulturze tego regionu – podsumowali uczeni. Badania wykazały, że dziewczyna zmarła prawdopodobnie z przyczyn naturalnych.

Źródło: Journal of the British Institute of Persian Studies

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.