Badania genetyczne obalają koncepcję migracji Fenicjan. To spore zaskoczenie
Słynący z żeglarskich umiejętności Fenicjanie wcale nie migrowali na masową skalę do zachodniej części Śródziemnomorza. Wędrowała raczej, drogą transmisji do innych ludów, sama ich kultura i sposób życia. Tak wynika z najnowszych badań genetycznych.
Spis treści:
Fenicjanie byli starożytnym ludem semickim, który zamieszkiwał wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego. Są to tereny dzisiejszego Libanu, zachodniej Syrii i północnego Izraela. Słynęli z umiejętności zaawansowanej żeglugi. Zakładali liczne kolonie na wybrzeżach Morza Śródziemnego. Mieli własną formę pisma i alfabet składający się z 22 liter.
Dominacja Fenicjan. Jak wpływali na inne ludy?
Naukowcy zdawali sobie sprawę, że Fenicjanie znacząco wpływali na inne ludy mieszkające nad Morzem Śródziemnym, a nawet dalej. Ich szlaki handlowe sięgały aż do Hiszpanii i Wysp Brytyjskich.
Od początku pierwszego tysiąclecia p.n.e. Fenicjanie utworzyli rozległą morską sieć kolonii. Jedną z najbardziej znanych była Kartagina w Afryce Północnej na wybrzeżu dzisiejszej Tunezji. Ostatecznie Kartagina usamodzielniła się. Fenicja nie była zwartym tworem politycznym. Wiele starożytnych imperiów kontrolowało jakąś jej część lub z nią graniczyło. Ostatecznie Aleksander Wielki położył jej kres w 332 roku p.n.e. W roku 64 p.n.e. stała się częścią Cesarstwa Rzymskiego.
Masowa migracja Fenicjan? Nie do końca
Naukowcy długo sądzili, że Fenicjanie na dużą skalę migrowali drogą morską z terenów Lewantu na zachód. Międzynarodowy zespół badawczy postanowił to ostatecznie sprawdzić.
Zespół przebadał materiał genetyczny pochodzący z czternastu stanowisk archeologicznych związanych z Fenicjanami rozsianych po całej strefie śródziemnomorskiej. Analizą objęto szczątki blisko 200 zmarłych.
Wyniki zdziwiły badaczy. – Znaleźliśmy zaskakująco niewielki bezpośredni wkład genetyczny Fenicjan z Lewantu do zachodnich i środkowo-śródziemnomorskich populacji punickich – mówi główny autor badania, dr Harald Ringbauer z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka w Lipsku w Niemczech.
Ludami punickimi określano Kartagińczyków i inne ludy fenickie w zachodniej części Morza Śródziemnego.
Zdaniem dr. Ringbauera to ustalenie zmienia obraz rozprzestrzeniania się kultury fenickiej. Ten proces nie nastąpił poprzez masową migrację na dużą skalę, ale – jak podkreśla badacz – poprzez dynamiczny proces transmisji kulturowej i asymilacji.
Analizy wykazały, że populacje punickie miały bardzo zmienny i heterogeniczny profil genetyczny, ze znaczącym pochodzeniem północnoafrykańskim i sycylijsko-egejskim. Oznacza to, że świat punicki był bardzo kosmopolityczny. Osoby o północnoafrykańskim pochodzeniu żyły i mieszały się z ludźmi o głównie sycylijsko-egejskim pochodzeniu. Działo się to również w słynnej Kartaginie.
Źródło: Nature
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.