Archeolodzy odkryli rzymski sarkofag w Izraelu. „To było jak scena z filmu”
Rzymski sarkofag z IV wieku n.e., odkryty przez archeologów w Izraelu, ukazuje biesiadną scenę z mitologii. Dionizos i Herkules rywalizują w pijackim konkursie – to pierwsze takie znalezisko w kraju.
Spis treści:
Cezarea była początkowo osadą fenicką, którą przebudował i powiększył w I wieku p.n.e. Herod Wielki, król Judei pod panowaniem Rzymian. Nazwę miejscowości przemianowana na cześć jego patrona, cesarza Augusta. Cezarea służyła jako baza dla floty Heroda, która działała na rzecz Rzymian aż po Morze Czarne. Było to ważne miasto w czasach starożytności, stąd wiadomo, że archeolodzy mogą spodziewać się tutaj ważnych znalezisk.
Moment odkrycia, jak scena z filmu
W czasie niedawnych wykopalisk w Cezarei archeolodzy natknęli się na marmurowy sarkofag z IV wieku n.e. – To było jak scena z filmu. Zaczęliśmy usuwać miękki, lekki piasek z wydmy, gdy nagle pojawiła się końcówka marmurowego przedmiotu. Cały zespół wykopaliskowy stał wokół podekscytowany. Gdy usuwaliśmy więcej piasku, nie mogliśmy uwierzyć w to, co widzieliśmy – fragmenty sarkofagu, na którym wyrzeźbiono postacie: bogów, zwierzęta i drzewa – wspominają Nohar Shahar i Shani Amit, archeolodzy z Izraelskiego Urzędu ds. Starożytności.
Sarkofag pełen promili
Jak się okazało po wydobyciu całego artefaktu, był on zdobiony spektakularnym motywem – pierwszym takim znanym z terenu Izraeala. Jest to scena konkursu picia między Dionizosem (lub Bachusem), bogiem wina, a Heraklesem (Herkulesem), czyli herosem. To współzawodnictwo polegała na prześcignięciu przeciwnika w objętości wypitych trunków alkoholowych.
Dzięki konserwacji widoczne są sceny na płaskorzeźbie. W centrum widzimy Dionizosa, a wokół niego świtę znanych z mitologii greckiej postaci, takich jak menady (kobiety towarzyszące Dionizosowi), satyrów, Hermesa, lwy i tygrysy. Z kolei Herkules leży na skórze lwa i trzyma w dłoni puchar.
– Chociaż procesje boga wina Dionizosa są znanym motywem na sarkofagach z II i III wieku n.e., to jednak ta konkretna scena konkursu picia – popularny motyw sztuki rzymskiej – znana jest nam tutaj głównie z mozaik, takich jak te odkryte w Zippori i Antiochii – mówi Shahar. Jak wyjaśnia archeolożka, w tym przypadku postaci nie tylko świętują. W rzeczywistości towarzyszą zmarłemu w jego ostatniej podróży, podczas której picie i taniec stają się symbolem wyzwolenia i przejścia do życia w innym świecie.
A kto wygrał konkurs picia? – Stan Herkulesa, przedstawionego na sarkofagu jako osoba nie potrafiąca ustać, wskazuje na oczywistą odpowiedź: Dionizos – kończy Shahar.
Źródło: Izraelski Urząd ds. Starożytności
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.