Archeolodzy odkryli prastary zakład „jubilerski”. Ma co najmniej 42 tysiące lat
Dziesiątki obrobionych muszli morskich odkryli archeolodzy we Francji. Znajdowały się pod zawalonym schroniskiem skalnym. Był to jeden z najstarszych w tej części kontynentu „zakładów jubilerskich”. Produkty sprowadzano tu z odległości nawet 100 km.
Najstarszą epokę w dziejach człowieka określa się mianem „kamienia”, ale jest to dość mylące. Archeolodzy mają dowody na to, że pierwsze przedmioty używane przez człowieka były tak naprawdę wykonane z surowców organicznych, w tym z drewna. Oprócz drewna na szeroką skalę korzystano z innych dobrodziejstw natury – skóry zwierząt służyły za ubranie, a ich zęby bądź pancerze – były ówczesną biżuterią. Ostatnio pisaliśmy o elementach chrząszczy, które pełniły role błyskotek 2500 lat temu.
Elegancja w czasach zlodowacenia
Jednak potrzeba otaczania się estetycznymi przedmiotami sięga zdecydowanie głębiej, niż by się nam wydawało. Najstarsze ozdoby wykonane z muszli pochodzą z Afryki i mają nawet 70–80 tysięcy lat. Teraz grupa badaczy z kilku krajów pod kierunkiem ekspertów z francuskiego Narodowego Centrum Badań Naukowych (CNRS) poinformowała na łamach czasopisma „Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) o zlokalizowaniu jednego z najstarszych w Europie „warsztatów”, w których wykonywano biżuterię z morskich muszli.
Elegancja sprzed 42 tysięcy lat
W pozostałościach po zawalonym schronisku skalnym La Roche-à-Pierrot w Saint-Césaire (Charente-Maritime) w Nowej Akwitanii we Francji natknęli się na skupisko w postaci dziesiątków perforowanych muszli. Należały do pobrzeżki tępoustej i pospolitej.
Znaleziono je w warstwach, które mają co najmniej 42 tysiące lat i są związane z kulturą szapelperońską. Wśród innych pozostałości znalezionych na tym stanowisku archeologicznym znajdują się typowe narzędzia neandertalskie oraz szczątki żubrów i koni, co podkreśla różnorodność i złożoność ówczesnych zajęć człowieka.
Jednak autorzy artykułu nie dają jasnej odpowiedzi, kto obrabiał muszle – czy człowiek współczesny, czy raczej neandertalczyk. Jednak w ich ocenie to odkrycie sugeruje, że przybycie Homo sapiens do Europy w tym okresie przyczyniło się do powstania i różnorodności tej kultury.
Szerokie kontakty łowców i zbieraczy
Analizy wykazały, że muszle te pochodziły z wybrzeża Atlantyku, oddalonego wówczas o około 100 kilometrów od warsztatu „jubilerskiego”. Natomiast znalezione wśród muszli pigmenty trafiły tam z miejsca oddalonego o ponad 40 km. Są to – zdaniem badaczy – dowody na istnienie dalekosiężnej sieci wymiany i na znaczną mobilność człowieka. Z kolei zidentyfikowana biżuteria i pigmenty świadczą o eksplozji symbolicznej ekspresji w tym okresie.
Między 55 000 a 42 000 lat temu Europa przeszła głęboką transformację. W jej trakcie ostatni neandertalczycy zostali stopniowo zastąpieni przez grupy Homo sapiens, które przybyły do Europy podczas swojej ostatniej migracji z Afryki.
Źródło: PNAS
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.