6000 lat temu ludzie grali na muszlach. Naukowcy zbadali, jak brzmiały te proste instrumenty

Muzyka towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat. Jednak zanim powstały złożone instrumenty, ludzie wykorzystywali to, co mieli pod ręką. Czyli kości, drewno, rogi, a także muszle. Odkrycia archeologiczne z różnych części świata pokazują, że starożytne kultury potrafiły tworzyć zaskakująco zaawansowane konstrukcje dźwiękowe, a muzyka odgrywała w ich życiu znacznie większą rolę, niż mogłoby się wydawać. Była to bowiem nie tylko forma komunikacji, ale także ekspresji i element różnych rytuałów.

Instrumenty muzyczne sprzed 6000 lat

Jednak nie wszystkie prymitywne instrumenty zostały dokładnie zbadane. Dwoje hiszpańskich naukowców Miquel López-Garcia and Margarita Díaz-Andreu, postanowili lepiej przyjrzeć się 12 muszlom charonii (rodzaj bardzo dużego ślimaka morskiego) z czasów neolitu, które odnaleziono niegdyś na katalońskim wybrzeżu.

– Wykorzystanie dużych muszli charonii jako aerofonów wibracyjnych jest udokumentowane w różnych kulturach na całym świecie. W Katalonii, w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego, odnaleziono 12 takich instrumentów z neolitu, datowanych na drugą połowę piątego i pierwszą połowę czwartego tysiąclecia p.n.e. Jednak nie poświęcono im zbyt wiele uwagi w środowisku akademickim – napisali w artykule badacze.

– Biorąc pod uwagę, że niektóre egzemplarze zachowują zdolność wydawania dźwięków, ich badania archeoakustyczne pozwalają na wgląd w możliwe zastosowania i znaczenia dla społeczności neolitycznych. Chociaż nie wszystkie muszle nadal mogą wydawać dźwięki, wysoka intensywność dźwięku tych, które wciąż „działają”, może wskazywać na ich podstawową funkcję – twierdzą naukowcy.

Do czego neolityczni ludzie wykorzystywali trąbki?

Według autorów tego badania, te trąbki wykonane z muszli były urządzeniami sygnalizacyjnymi, które ułatwiały komunikację w społecznościach neolitycznych. – Wiadomo było, że kilka muszli charonii odkryto na stosunkowo niewielkim obszarze Katalonii, a konkretnie w dolnym biegu rzeki Llobregat i w depresji przedbrzeżnej regionu Penedès, na wschód od Barcelony – powiedziała współautorka badań, prof. Margarita Díaz-Andreu z Uniwersytetu w Barcelonie. – Usunięto im wierzchołki, co skłoniło niektórych badaczy do przypuszczenia, że ​​mogły służyć jako instrumenty muzyczne – dodaje.

Badania muszli wykazały, że zostały one zebrane już po śmierci ślimaków. To według autorów oznacza, że ​​nie były zbierane w celu zjedzenia mięczaków, lecz właśnie po to, aby zrobić z nich instrument muzyczny. Aby zweryfikować tę hipotezę, profesor Díaz-Andreu, a także Miquel López-Garcia, który jest również zawodowym trębaczem, przeanalizowali trąbki muszlowe i po raz pierwszy dokładnie na nich zagrali, aby ocenić ich właściwości akustyczne.

Sposób komunikacji pomiędzy mieszkańcami regionu

– Muszle są zdolne do generowania dźwięków o wysokiej intensywności i byłyby bardzo skuteczne w komunikacji na duże odległości – powiedział López-Garcia. – Jednak są one również zdolne do tworzenia melodii poprzez modulację wysokości dźwięku, więc nie można wykluczyć możliwości, że muszle te były również wykorzystywane jako instrumenty muzyczne o charakterze ekspresyjnym – wyjaśnia badacz.

Badacze podkreślają, że muszle te zostały odnalezione w regionie, który niegdyś był zamieszkany przez neolityczną społeczność rolniczą. Naukowcy uważają, że kilka tysięcy lat temu ludzie mogli używać ich do komunikowania się z innymi mieszkańcami tej części Półwyspu Iberyjskiego. Ponadto naukowcy sugerują, że muszle mogły spełniać funkcję „gwizdka” wśród osób pracujących w pobliskich kopalniach, gdzie wydobywano waryscyt – minerał do produkcji m.in. koralików i wisiorków.

– Nasze badania ujawniają, że ludzie neolitu używali muszli nie tylko jako instrumentów muzycznych, ale także jako potężnych narzędzi komunikacyjnych, zmieniając sposób, w jaki rozumiemy dźwięk, przestrzeń i więzi społeczne we wczesnych społecznościach prehistorycznych – podsumowała prof. Díaz-Andreu.

Źródło: Antiquity

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.