Zamki krzyżackie, które zostały wzniesione w północnej części Polski, przypominają nam o dawnym państwie zakonnym. Rycerze, wywodzący się z rodów szlacheckich, byli przyzwyczajeni do zarządzania własnymi beneficjami, ale ich strategia organizacji własnego kraju nie wynikała wyłącznie z chęci posiadania dóbr ziemskich. Krzyżacy nie chcieli powielać błędów templariuszy, w przypadku których zdecentralizowana struktura zakonu doprowadziła do jego upadku. Linia zamków miała bronić granic przed wrogimi najeźdźcami. Niektóre z nich były potężnymi warowniami, inne - dość skromnymi budowlami mieszkalno-obronnymi. Wszystkie razem tworzyły jednak potężną sieć, która przez długi czas zapewniała bezpieczeństwo rycerzom zakonu.
Atrakcje w kujawsko-pomorskiem nie ograniczają się jedynie do zamków krzyżackich. Na terenie województwa znajdziemy też pozostałości po dawnych zamkach królewskich, które bez dwóch zdań warto uwzględnić w planie wycieczki. Najciekawsze z nich wymieniamy w poniższym zestawieniu.
Zamek w Świeciu
Zaczynamy od jednego z najbardziej wyjątkowych obiektów w całym województwie. Zamek w Świeciu został wzniesiony w XIV wieku jako jedyna wodna warownia w granicach państwa krzyżackiego. Zlokalizowany w widłach Wisły i Wdy, miał za zadanie kontrolować ruch rzeczny.
Zamek mocno ucierpiał w trakcie najazdów szwedzkich. Do naszych czasów przetrwało jedynie skrzydło północne, wieża, baszta, fragment skrzydła wschodniego oraz dolne fragmenty pozostałych baszt i szczątkowo - mury obronne.
Zamek w Grudziądzu
Pozostałości po wzniesionej w XIII wieku warowni to jedna z najbardziej wyrazistych wizytówek Grudziądza. Niestety, do naszych czasów przetrwała jedynie wieża (ocalona na polecenie królowej pruskiej Luizy), która dziś pełni rolę punktu widokowego.
Od 1466 roku, zamek krzyżacki w Grudziądzu pełnił funkcję siedziby starostów królewskich. W gotyckiej warowni dość często gościli polscy władcy, w tym Kazimierz Jagiellończyk, Stefan Batory i Jan III Sobieski.
Zamek w Golubiu-Dobrzyniu
Zamek w Golubiu-Dobrzyniu jest najlepiej zachowaną warownią w całym województwie kujawsko-pomorskiem. Obiekt został wzniesiony na przełomie XIII i XIV wieku, przez rycerzy krzyżackich. Rola twierdzy polegała na obronie granicy państwa zakonnego od strony Mazowsza i ziemi dobrzyńskiej. Połączone siły polsko-litewskie wielokrotnie próbowały obrócić w pył potężną fortecę, ale żaden z ataków nie zakończył się sukcesem. Obecnie, na terenie zamku organizowane są słynne turnieje rycerskie o zasięgu międzynarodowym.
Zamek w Radzyniu Chełmińskim
Zamki krzyżackie w kujawsko-pomorskim onieśmielają swoją potęgą. Jedną z największych twierdz jest warownia w Radzyniu Chełmińskim. Siedziba krzyżackich komturów została wzniesiona w latach 1310-1330. Zamkowe umocnienia czyniły go fortecą niemal niemożliwą do zdobycia - tej sztuki próbowały dokonać wojska Władysława Łokietka i księcia Giedymina. Powodzeniem zakończył się dopiero szturm przypuszczony przez oddziały Władysława Jagiełły.
Do dziś, najlepiej zachowało się południowe skrzydło warowni. O pozostałych częściach zamku przypominają jedynie dolne partie zabudowań.
Zamek w Brodnicy
Murowany zamek komturii krzyżackiej został wzniesiony w pierwszej połowie XIV wieku. Po 1481 roku, potężna warownia pełniła funkcję siedziby starostów królewskich. Obiekt mocno ucierpiał w trakcie potopu szwedzkiego. W kolejnych latach, sukcesywnie popadał w ruinę. Do dziś zachowała się jedynie wieża i zarys części mieszkalnej. W części piwnicznej działa niewielkie muzeum archeologiczne z rekonstrukcją grodów w Żmijewie i Bachotku.
Zamek w Bierzgłowie
Następny zamek w naszym zestawieniu jest jedną z najstarszych krzyżackich budowli w kraju. Budowa warowni w Bierzgłowie rozpoczęła się w 1270 roku, a zakończyła - w 1305. Lokalizacja twierdzy (skraj skarpy pradoliny Wisły) zadecydowała o jej wyjątkowych walorach obronnych. Historyczny zamek miał formę nieregularnego pięcioboku. Warto podkreślić, że na północ od warowni wybudowano przedzamcze. Sam zamek właściwy był chroniony podwójnymi murami, między którymi wykopano suchą fosę.
Na przestrzeni lat, obiekt był trawiony przez liczne pożary. Największe zniszczenia dokonały się w roku 1782. Jego obecna forma jest rezultatem rekonstrukcji przeprowadzanych w XIX wieku i okresie międzywojennym.
Zamek w Toruniu
Kolejny zamek na naszej liście jest atrakcją nie mniejszą niż jeziora w kujawsko-pomorskiem. Mowa o słynnym zamku w Toruniu - pierwszej krzyżackiej warowni wzniesionej na ziemi chełmskiej. Wybudowana w XIII wieku forteca składała się z zamku właściwego, międzymurza i przedzamczy. W 1454 roku zamek został zdobyty przez mieszkańców Torunia. Wkrótce po tym wydarzeniu zapadła decyzja o jego zniszczeniu. Do dziś zachowała się jedynie część fosy, dolna część zabudowań zamku właściwego i dansker.
Zamek w Radzikach Dużych
Kolejny zamek na naszej liście to ceglany zamek rycerski, wzniesiony w latach 1435-1466 na polecenie rodu Radzikowskich. W 1510 roku Mikołaj Radzikowski dokonał znaczącej przebudowy obiektu. Później warownia trafiła w ręce Radziwiłłów. Dziś pozostały po niej tylko ruiny, jednak dzięki nieźle zachowanym murom, obwód zamku wciąż jeszcze jest doskonale widoczny. Po części mieszkalnej nie pozostał już ślad.
Zamek Dybów
Warownia Dybów została wzniesiona w latach 1424-1428, na polecenie króla Władysława Jagiełły. Zamek miał pełnić funkcję przeciwwagi dla toruńskiej fortecy Krzyżaków. W trakcie najazdów szwedzkich, obiekt został niemal doszczętnie spalony. Do dziś zachowały się mury obwodowe, obwarowania i wieża bramna.
Zamek w Kruszwicy
Budowę zamku w Kruszwicy, zleconą przez Kazimierza Wielkiego, ukończono w 1355 roku. Dziś po tym obiekcie zachowała się praktycznie tylko wieża, która w całym kraju jest znana jako Mysia Wieża. Zgadza się, to właśnie z tym obiektem jest związana legenda o królu Popielu.
