Kondory kalifornijskie to kolejny gatunek zwierząt, u którego zaobserwowano partenogenezę – rodzaj rozmnażania bezpłciowego, w którym komórka jajowa kobiety zapładnia się samodzielnie bez udziału plemników. Podobne zachowania zaobserwowano w tym roku u rekinów. W akwarium, w którym żyły dwie samice, doszło do „dziewiczego porodu”.

Nadzieja dla kondorów kalifornijskich?

Wiadomość o tym, że kondory kalifornijskie również potrafią rozmnażać się bezpłciowo, ucieszyła przyrodników. Populacja tych padlinożernych ptaków spadła w latach 80. ubiegłego wieku do zaledwie 22 osobników. Aby zapobiec ich całkowitemu wyginięciu, ptaki schwytano i zaczęto hodować w niewoli. Przy tak ograniczonej puli genetycznej ich rozmnażanie jest szczegółowo planowane i dokumentowane.

Naukowcy z San Diego Zoo Wildlife Alliance zupełnie przypadkowo odkryli, że kondory są zdolne do partenogenezy. Nieprawidłowość wyszła na jaw, kiedy okazało się, że u dwóch konkretnych osobników nie wykryto wkładu genetycznego innych samców biorących udział w programie hodowlanym. Dalsze badania potwierdziły, że SB260 i SB517 byli owocami rozmnażania bezpłciowego.

Samce nie były okazami zdrowia. Oba osobniki zmarły przed osiągnięciem dojrzałości płciowej. SB260 przeżył zaledwie dwa lata. Powodem jego śmierci było najprawdopodobniej niedożywienie. SB517 zmarł w 2017 r. przez infekcję, mając niespełna osiem lat. Zdrowe kondory kalifornijskie żyją od 50 do 60 lat.

Genetyczne zagadki i brutalna natura

Czy zdolność do partenogenezy uratuje populację kondorów kalifornijskich? Pierwsze przykłady rozmnażania bezpłciowego wśród padlinożerców nie napawają optymizmem. Ptaki zmarły młodo, ponieważ pojawiły się u nich mutacje genetyczne spowodowane brakiem różnorodnego materiału od drugiego rodzica.

Naukowcy zastanawiają się również, dlaczego samice kondorów rozmnożyły się bezpłciowo. Partenogeneza występuje zazwyczaj u osobników, które nie są w stanie znaleźć partnera – wówczas zagraża to przedłużeniu populacji. Co prawda liczebność padlinożernych ptaków z Kalifornii nadal nie jest szczególnie wysoka, ale w hodowli znajdują się zarówno samice, jak i samce. Istnieją więc idealne warunki do łączenia się w pary.

Badacze wiedzą o dwóch partenotach w grupie kondorów kalifornijskich, ale nie wykluczają, że przypadków rozmnażania bezpłciowego mogło być więcej. Ich wykrycie nie jest jednak łatwe. Naukowcy musieliby przeprowadzać genetyczne badania na wszystkich najmłodszych osobnikach. W przypadku indyków, gołębi czy kurcząt, partenoty najczęściej umierają jeszcze przed wykluciem.

Źródło: „Smithsonian Magazine”