Grupa archeologów, którymi kierował Howard Carter, prowadziła badania w Dolinie Królów od 1917 roku. Prace miały zacząć się wcześniej, ale I wojna światowa opóźniła start misji. Po 5 latach bezowocnych poszukiwań egipskich artefaktów sponsorom kończyła się cierpliwość. Jednak brytyjski naukowiec wciąż wierzył, że dolina nie jest jeszcze całkowicie przebadana. Udało mu się wybłagać kolejny sezon poszukiwań.

Niezwykłe i niespodziewane odkrycie grobowca Tutanchamona

Przypadek zdecydował, że Carter zapisał się na zawsze na kartach historii i archeologii. Członek jego zespołu natrafił na rzeźbiony kamień, który okazał się szczytem zakopanych schodów. 4 listopada 1922 roku napisał w swoim dzienniku „Znaleziono pierwsze stopnie grobowca”.

Archeologom wchodzącym do niezidentyfikowanego grobowca towarzyszyła nieopisana ekscytacja. 23 listopada Howard Carter odsłonił wrota wejściowe i znalazł pieczęcie, na których widniały słowa „Neb-cheperu-Re”. Było to imię tronowe Tutanchamona, faraona, o którym niewiele wówczas wiedziano. Okazało się, że naukowców ktoś wcześniej uprzedził, a wrota nosiły ślady włamania. Na szczęście złodzieje nie zdołali wejść do skrzyni grobowej i nie naruszyli mumii.

To, co chwilę później zobaczyli badacze, przeszło ich najśmielsze oczekiwania. We wnętrzu znajdowały się złote łoża, tron i sarkofag, naturalnej wielkości posągi, które strzegły komory grobowej oraz ponad 200 sztuk biżuterii królewskiej. 

Howard Carter zabrał część artefaktów faraona

Egipskie prawo było jasne. Wszelkie odkryte artefakty, które znajdowały się w grobowcu, należą do Egiptu jako część dziedzictwa narodowego kraju. Jednak szybko okazało się, że część odnalezionych przedmiotów, które odkryto 100 lat temu, zaginęła. Nowe dowody, które zostały zaprezentowane podczas konferencji w Luksorze, wskazują, że niektóre z nich mogły zostać bezprawnie wywiezione przez samego Howarda Cartera.

Marc Gabolde, francuski egiptolog i profesor na Uniwersytecie Paul-Valéry w Montpellier przekazał na konferencji prasowej, że udało mu się zidentyfikować część spośród zaginionej biżuterii Tutanchamona. Uczony przeanalizował fotografie, które zrobił w latach 20. XX wieku Harry Burton i porównał je z artefaktami, które są w zbiorach muzeów oraz domach i portalach aukcyjnych na świecie.

Śledztwo wykazało, gdzie znajdują się skradzione przedmioty

Prof. Gabolde odnalazł m.in. szeroki ozdobny kołnierzyk, który umieszczony był na klatce piersiowej młodego faraona. Uczony twierdzi, że był podzielony na fragmenty, a jego części znajdują się dziś w różnych miejscach na świecie. Naukowiec stworzył jego wirtualną rekonstrukcję, którą przedstawił na konferencji w Luksorze. Francuz zaznaczył przy tym, że udało mu się zidentyfikować tylko kilka fragmentów kołnierza.

Francuski egiptolog uważa, że ozdobny kołnierz jest jednym z przedmiotów zabranych przez Cartera. Niektóre fragmenty znajdują się w amerykańskim Muzeum Sztuki Nelson-Atkins w Kansas City. Co ciekawe, elementy artefaktu faraona stały się także częścią naszyjnika, który ostatni raz widziany był na aukcji w 2015 roku w słynnym Christie’s. Anonimowy posiadacz próbował go sprzedać, jednak bezskutecznie.

Naukowiec z Montpellier wytropił również koraliki, które pierwotnie znajdowały się na nakryciu głowy faraona. Prof. Gabolde odnalazł je w Muzeum Sztuki w Saint Louis. Obecnie są częścią naszyjnika, który jest elementem kolekcji stałej. Muzeum przyznało, że koraliki mogą pochodzić z grobowca Tutanchamona. Inny skradziony przez Cartera artefakt znajdował się w Metropolitam Museum of Art in New York, ale ten został zwrócony Egiptowi w 2011 roku.

Dlaczego Howard Carter nielegalnie zabrał te przedmioty?

Nieznane są dokładne motywy, dlaczego Howard Carter zabrał cenne przedmioty z grobowca Tutanchamona. Niektórzy eksperci twierdzą, że nie chodziło raczej o zysk materialny. Być może archeolog chciał część przedmiotów podarować znajomym, a część samodzielnie poddać renowacji. Historycy przyznają, że na przełomie XIX i XX wieku etyka i moralność archeologów była zgoła odmienna od dzisiejszej, co przekładało się na takie zachowania.

Tutanchamon („żywy obraz Amona”) urodził się ok. 1342–1339 r. p.n.e. W latach 1333–1323 p.n.e. był władcą Egiptu i faraonem XVIII dynastii. Był niezwykle młodym królem. Objął tron w wieku zaledwie 10 lat, po śmierci królowej Nefertiti. Podczas swoich rządów odrzucił monoteistyczny kult Atona, który wprowadził Echnaton, na rzecz tradycyjnego egipskiego politeizmu. Zmarł niespodziewanie w 1323 p.n.e. Prawdopodobnie chorował na malarię.

Źródło: Archeological Institute of America.