W epoce starożytności powstało wiele fascynujących obiektów, które po dziś dzień budzą podziw i zachwyt. Mimo że po niektórych nie ma ani śladu, ich przeszłość wciąż intryguje historyków. Tak jak w przypadku wiszących ogrodów Semiramidy – jednego z siedmiu cudów świata starożytnego, którego istnienie nadal nie zostało potwierdzone. 

7 cudów świata starożytnego

Siedem cudów świata starożytnego (liczbę tę od dawien dawna uznawano za świętą) wyróżniało się swoją wyjątkowością i niepowtarzalnością, przybierając albo niebywałe rozmiary, albo będąc w szczególny sposób budowane, albo po prostu zachwycając swym pięknem.

Pierwszą tego typu listę najsłynniejszych budowli sporządził ponad 2000 lat temu starożytny grecki poeta, Antypater z Sydonu. Zestawienie to miało być swego rodzaju przewodnikiem po wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Antypater wymienił: 

  1. Piramidy w Gizie – zbudowane przez Egipcjan przed pięcioma tysiącami lat. Są one najstarszym i zarazem jedynym zachowanym do dziś cudem starożytnego świata;
  2. Wiszące ogrody Semiramidy – istniejące już tylko w ludzkiej świadomości jako raj na pustyni. Były położone nad brzegami Eufratu w Mezopotamii (obecnie Irak); 
  3. Posąg Zeusa dłuta Fidiasza, ustawiony około 433 r.p.n.e. w specjalnie do tego celu wybudowanej świątyni w greckiej Olimpii. Gdy w czasach rzymskich świątynia rozpadła się, został przewieziony w 394 r.n.e. do Konstantynopola, gdzie prawdopodobnie uległ zniszczeniu w pożarze; 
  4. Świątynię Artemidy w Efezie o 127 kolumnach i burzliwych losach. W 336 r.p.n.e. została podpalona przez Herostratesa. Odbudowano ją na życzenie Aleksandra Wielkiego w 250 r. p.n.e. Zniknęła z powierzchni ziemi w 262 r. n.e. za sprawą wędrujących plemion Gotów; 
  5. Mauzoleum w Halikarnasie, stolicy Karii w dzisiejszej Turcji. Zostało zbudowane jako królewski grobowiec przez panującego tam w IV w. p.n.e. Mauzolosa. Od jego imienia w późniejszych czasach podobne grobowce nazywano mauzoleami; 
  6. Kolosa Rodyjskiego, zbudowanego na wyspie Rodos u wybrzeży Turcji. Zaledwie 66 lat po jego ukończeniu, w wyniku potężnego trzęsienia ziemi przewrócił się do morza; 
  7. Latarnię w Aleksandrii na wysepce Faros u wejścia do portu, która oddana została do użytku w 279 r.p.n.e. Była pierwszą największą budowlą tego typu (122 m wysokości). Przetrwała wiele trzęsień ziemi aż do 796 r.n.e. W 1477 r. na jej ruinach zbudowano, istniejącą do dziś, twierdzę Fort Kait Bey. 

Mapa przedstawia położenie poszczególnych obiektów uznanych za cuda świata starożytnego / Fot. Getty Images

Czym były wiszące ogrody Semiramidy i kiedy powstały?

Największe zainteresowanie badaczy i historyków spośród wszystkich siedmiu cudów starożytnego świata wzbudzają wiszące ogrody Semiramidy. Ani ich istnienie, ani dokładna lokalizacja nadal nie zostały ostatecznie potwierdzone. Miały one powstać na przełomie VI i VII wieku p.n.e. z rozkazu Nabuchodonozora II, króla Babilonu w latach 604–562 p.n.e. Warto wspomnieć, że to właśnie za jego rządów leżące w Mezopotamii starożytne państwo semickie stało potęgą.

Podczas panowania Nabuchodonozora II w Babilonie wybudowano między innymi: 

  • bramę Isztar;
  • świątynię Marduka E-sagila;
  • potrójny system murów. 

Jak podają źródła ogólnie dostępne, wiszące ogrody Semiramidy były prezentem babilońskiego przywódcy dla jego żony, księżniczki Amytis. Kobieta pochodziła z Medii, a charakterystyczna dla tej części świata bujna roślinność, ulokowana w ogrodach Babilonu, miała choć na chwilę przypominać jej o przynależności do swojej ojczyzny. Ogrody najprawdopodobniej zostały nazwane na cześć legendarnej królowej, fundatorki miasta i twórczyni olbrzymiego imperium, Semiramidy. 

Wiszące ogrody Semiramidy tworzyło siedem oddzielnych tarasów o wymiarach 5 metrów na 1,5 metra, czyli łącznej powierzchni ok. 40 m kw. Dach każdego z poszczególnych poziomów był izolowany smołą i powłoką ołowianą, aby uniknąć powodzi lub zalania. Zwisające z tarasów pnącza zakrywały mury pałacu, dzięki czemu sprawiały wrażenie zawieszonych w powietrzu. 

Bardzo ważne było regularne dostarczanie roślinom odpowiedniej ilości wody. Bardzo pomocne okazały się systemy kanałów i drenów, dzięki którym rośliny miały stały dostęp do pochodzącej z rzeki Eufrat wody. 

Co się stało z wiszącymi ogrodami Semiramidy?

Przypuszcza się, że wiszące ogrody Semiramidy zostały zniszczone w I wieku p.n.e. w wyniku trzęsienia ziemi. Dowodem na ich istnienie mają być przeprowadzone w miejscu ich domniemanego położenia wykopaliska. Badania archeologów potwierdziły obecność pozostałości rozległego pałacu Nabuchodonozora II oraz specjalnej konstrukcji tarasów i studni. 

Kluczowe w odkryciu tajemnic starożytnego Babilonu okazały się ustalenia Roberta Koldeweya, który przez prawie dwie dekady stacjonował na Bliskim Wschodzie. Efektem było odkrycie przez niemieckiego archeologa zigguratu Etemenanki oraz bramy Isztar. Ponadto opracował on metodę identyfikowania cegieł glinianych, z których były zbudowane wiszące ogrody Semiramidy.