Monogamia u zwierząt

Monogamia wśród zwierząt nie jest zjawiskiem powszechnym, ale to nie oznacza, że nie ma jej w ogóle. Choć miłość na całe życie zdarza się w przyrodzie bardzo rzadko, to już cykliczna monogamia, czyli pozostawanie wiernym jednemu partnerowi przez jeden lub kilka sezonów rozrodczych, nie jest osobliwością. – Monogamia złożona z trzech elementów, czyli wierności seksualnej, społecznego przywiązania do partnera oraz wspólnej opieki rodzicielskiej, dotyczy 5 proc. zwierząt – tłumaczy Diane Witt, zoolog z National Science Foundation.  

Doskonałym jej przykładem są gibony, które tworzą pary charakteryzujące się silnymi więzami między samcem a samicą. Żyjące głównie w lasach południowo-wschodniej Azji gibony są wyjątkami, bo wśród czterech rodzajów małp człekokształtnych (do których zalicza się też goryle, szympansy i orangutany) tylko one są monogamistami.

Para zakochanych gibonów uwielbia własne towarzystwo i potrafi godzinami siedzieć na drzewie, przytulając się i flirtując. A gdy pojawią się dzieci, rolą samca jest ich ochrona przed agresją innych samców. Warto jednak dodać, że zwierzęta monogamiczne nie zawsze są wierne swoim drugim połówkom. Także w małżeństwach gibonów zdarzają się skoki w bok.

Ptaki monogamiczne

Bezapelacyjnie najwięcej monogamistów i cyklicznych monogamistów (przeszło 90%) jest wśród ptaków, które wiodą prym w tej dziedzinie. Od wieków symbolem wierności były łabędzie. I choć dzięki badaniom genetycznym wykryto, że czasem samiec łabędzia wychowuje nie swoje dzieci, to generalnie łabędzie pozostają sobie wierne przez co najmniej kilka sezonów, a bywa, że i przez całe życie. Ma to głęboki sens, bo dzięki monogamii ptaki nie tracą czasu na zdobywanie nowych partnerów i mają go więcej na rozród. A ponieważ odbywają długie migracje, czas jest dla nich wyjątkowo cenny.

Do grona ptaków, które uznaje się za monogamiczne, oprócz łabędzi, etolodzy zaliczają także: 

  • wrony,
  • albatrosy,
  • pingwiny,
  • sępy płowe,
  • żurawie japońskie,
  • gęsi.

Czy i jakie owady żyją w monogamicznych związkach? 

Monogamiczne bywają nawet owady. W koloniach termitów żyją razem, w jednej komorze lęgowej król i królowa (w przeciwieństwie do mrówek, u których samce giną zaraz po zaplemnieniu królowej). Królewska para może wspólnie „rządzić” kolonią termitów przez całe życie, które w zależności od gatunku może trwać nawet do 50 lat.

Monogamia rzadko, ale zdarza się także wśród motyli. Nie jest ona jednak spowodowana wielką miłością, a co najwyżej obawą przed skokiem w bok. Aby uniknąć zdrady, motyle potrafią zatkać otwór genitalny partnerki. Aczkolwiek skutki takie obrotu spraw odczuje także samiec, bowiem później zwyczajnie brakuje mu sił na produkcję nowej porcji nasienia. Podobna sytuacja dotyczy również chrząszczy. Z lekką różnicą, że pierwsze skrzypce gra samica, a nie samiec. 

Jakie jeszcze zwierzęta są stałe w uczuciach? Zajrzyjcie do naszej galerii >>