Herkules był potężnym herosem, który występował zarówno w mitologii rzymskiej, jak i greckiej (pod nazwą Herakles). To niemalże niepokonany wojownik, który wielokrotnie triumfował w potyczkach z olbrzymami, hydrami, a nawet bogami. Znany był z nadludzkiej siły, męstwa, znakomitych umiejętności wojennych oraz z celnego strzelania z łuku. Według Greków Herakles był synem samego Zeusa, najwyższego z bogów i władcy Olimpu.

Herkules w kulturze i sztuce

Nic dziwnego zatem, że postać ta doczekała się wielu odniesień w kulturze i sztuce. Począwszy od starożytnych fresków i posągów, przez malowidła i amfory, aż po współczesną kinematografię, teatr i bajki. W starożytności rzeźby z wizerunkiem herosa były niezwykle powszechne i często spełniały funkcję dekoracyjną.

Tak na przykład Herakles Farnezyjski zdobił Termy Karakalli w Rzymie, a Herkules z Tivoli był częścią luksusowej Willi Hadriana, którą zbudowano na polecenie cesarza. W Polsce również znaleźć można posąg rzymskiego herosa.

Na północ od Białego Domku w warszawskich Łazienkach Królewskich znajduje się rzeźba legendarnego wojownika, który przedstawiony został podczas walki z lwem nemejskim. To nawiązanie do słynnych dwunastu prac Herkulesa. Figura pochodzi z XVIII wieku.

Co ciekawe, jeszcze kilkanaście lat temu rzeźba pozbawiona była głowy i jednej ręki. Rzeźbiarz i konserwator Wiesław Winkler postanowił ją zrekonstruować. Rysy twarzy należą do jednego z pracowników Łazienek – Stanisława Kalinowskiego.

Rzeźba prawdopodobnie była dekoracją bizantyjskiego domu

Wspomniana na początku rzeźba została odnaleziona podczas najnowszych wykopalisk w starożytnym mieście Filippi, które znajduje się w dzisiejszej północno-wschodniej Grecji. Archeolodzy twierdzą, że pochodzi z II wieku n.e., czyli z czasów imperium rzymskiego. Za odkrycie odpowiadają naukowcy z Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach.

Wykopaliska odbywały się po wschodniej stronie jednej z głównych ulic starożytnego miasta. Archeolodzy twierdzą, że w tym miejscu znajdował się budynek lub willa zamożnych mieszkańców Filippi. Został on jednak niemalże doszczętnie zniszczony, widać tylko jego nieliczne fragmenty. Nieopodal posągu Herkulesa odnaleziono również ozdobną konstrukcję, która prawdopodobnie była fontanną.

Archeolodzy zwracają uwagę, że sam posąg jest dobrze zachowany. Doskonale widać atrybuty Herkulesa, czyli maczugę i lwa, którego trzyma lewą ręką. Badacze sądzą, że heros miał stać się dekoracją budynku w okresie bizantyjskim. Uczeni podkreślają również, że rzeźba jest dość pokaźnych rozmiarów, a to nieczęste odkrycie.

W Filippi nauki Jezusa głosił apostoł Paweł

Filippi to starożytne miasto greckie, które przed IV wiekiem p.n.e. było kolonią Thasos i pierwotnie nazywało się Krenides. W 356 r. p.n.e. zostało zdobyte przez Filipa II Macedońskiego. W tym czasie osada znacznie się rozwinęła oraz została zasiedlona przez osadników macedońskich. Filippi słynęło z kopalni kruszców, dlatego to właśnie w tym miejscu działała jedna z mennic króla Macedonii.

W 168 r. p.n.e. miasto zostało podbite przez Rzymian. W 30 roku p.n.e. cesarz August uznał Filippi za kolonię rzymską. W tym czasie zaczęło przybywać tu więcej mieszkańców całego Cesarstwa, a miejscowość systematycznie rozwijała się i nabierała łacińskiego charakteru.

Co ciekawe, w Filippi, w lokalnej gminie żydowskiej, działał apostoł Paweł, który miał głosić nauczanie Jezusa Chrystusa. W 49 lub 50 roku, w czasie jego drugiej podróży misyjnej powstałatam  pierwsza w Europie wspólnota chrześcijańska.

Źródło: Ministerstwo Kultury i Sportu Grecji.