Włoscy i amerykańscy archeolodzy prowadzili wykopaliska w pozostałościach starożytnej willi z II wieku. Budynek znajdował się niedaleko rzymskiej drogi Via Appia, zaledwie 30 km na południowy wschód od Rzymu. W czasach cesarstwa rzymskiego istniało tu miasteczko Lanuvium. Było ono popularnym kurortem letnim dla ludzi władzy, którzy na chwilę chcieli uciec od zgiełku stolicy. W tym miejscu swoje wille posiadali nie tylko zamożni Rzymianie, ale również cesarze z dynastii Antoninów.

Mozaiki przedstawiały mitologiczną Meduzę

W trakcie prac archeolodzy odkryli dwie niezwykłe mozaiki, które przedstawiały Meduzę. Według mitologii greckiej była to najmłodsza z trzech Gorgon i córka Forkosa i Keto, bóstw morskich. Legenda głosi, że początkowo Meduza była przepiękną kobietą o bujnych, ciemnych włosach.

Pewnego dnia w świątyni Ateny doszło do zbliżenia jej z Posejdonem, co było uważane za świętokradztwo. Za karę kobieta została przemieniona w odrażającą bestię, a jej włosy zamieniły się w przerażające węże. Rzymscy pisarze zwracali również uwagę na to, że jej spojrzenie zamieniało ludzi w kamień.

Badacze odnaleźli te wyjątkowo dobrze zachowane mozaiki w dwóch pomieszczeniach willi, która należała właśnie do dynastii Antoninów. Badanie metodą datowania radiowęglowego wykazało, że powstały najprawdopodobniej w II wieku, a więc bardzo możliwe, że na zlecenie rodziny cesarskiej.

Naukowcy nie są pewni, jaką funkcję pełniły te pokoje

Archeolodzy opisują, że zarówno na jednej, jak i na drugiej mozaice, Meduza wpatruje się w dal. – Wygląda tak, jakby się nad czymś głęboko zastanawiała – twierdzi Timothy Renner, profesor historii na Montclair State University w New Jersey i współautor odkrycia.

Naukowcy nie mają pewności, co mogła oznaczać symbolika mozaik w tych konkretnych pomieszczeniach. – To niewątpliwie musiało być bardzo imponujące, gdy ktoś wchodził do pokoju i czekała na niego mitologiczna Meduza – mówi w rozmowie z Live Science Deborah Chatr Aryamontri, profesor historii starożytnej na Montclair State University i druga autorka projektu badawczego.

– Obydwa pokoje były okrągłe i miały ok. 21 metrów średnicy – dodaje prof. Aryamontri. Badacze uważają, że najbardziej wiarygodnym wyjaśnieniem jest, że były to pokoje reprezentacyjne, w których organizowano imprezy okolicznościowe. Jest to jednak zastanawiające, ponieważ meduza często kojarzona była ze złem i niebezpieczeństwem. 

Złoty wiek Cesarstwa Rzymskiego

Autorzy podkreślają jednak, że w czasach dynastii Antoninów, wizerunek Meduzy był niezwykle popularny w rzeźbie i architekturze. Wykorzystywano go, aby dekorować wnętrza rzymskich budowli.

Co ciekawe, badacze byli pod wrażeniem tego, jak olbrzymia jest sama willa. Na jej terytorium znajdował się prawdopodobnie nawet amfiteatr, w którym odbywały się ćwiczenia gladiatorów oraz prywatne pokazy i walki. Archeolodzy sugerują, że do willi miał korzystać sam cesarz Kommodus, syn Marka Aureliusza.

Prace archeologiczne w willi Antoninów / fot. Deborah Chatr Aryamontri

Dynastia Antoninów rządziła Cesarstwem Rzymskim w latach 96–192 n.e. Był to okres, w którym kraj poszerzył swoje granice o dalekie terytoria, takie jak Dacja, Mezopotamia i Armenia. Historycy podkreślają, że Rzym znajdował się wówczas u szczytu swojej potęgi.

Nie bez powodu czas Antoninów nazywany jest również „złotym wiekiem cesarstwa”. Największym imperium w dziejach rządzili wówczas m.in.:

  • Nerwa (96–98 r. n.e.),
  • Trajan (98–117 r. n.e.),
  • Hadrian (117–138 r. n.e.),
  • Antoninus Pius (138–161 r. n.e.),
  • Marek Aureliusz (161–180 r. n.e.),
  • Werus (161–169 r. n.e.),
  • Kommodus (177–192 r. n.e.).

Źródło: Montclair State University