Grupa archeologów, którą kierował Joan Oller Guzmán, profesor Autonomicznego Uniwersytetu w Barcelonie, prowadziła wykopaliska w starożytnym mieście Berenike, w południowo-wschodniej części Egiptu nad Morzem Czerwonym. Miejscowość w III wieku p.n.e. założył faraon Ptolemeusz II i nazwał ją na cześć swojej matki – Bereniki.

Odnaleziono starożytną świątynię kultu sokoła

W czasach starożytnego Egiptu znajdował się tam port Berenike Troglodytica, który był wykorzystywany do przeładunku słoni afrykańskich. Miasto dawniej było strategicznym centrum międzynarodowego handlu pomiędzy krajem faraonów a wschodnim wybrzeżem Afryki, Indiami i starożytną Arabią.

Archeolodzy na łamach czasopisma naukowego „American Journal of Archeology” poinformowali, że w tzw. Kompleksie Północnym starożytnego portu w Berenike odkryli pozostałości świątyni, która związana jest z kultem sokoła. Badacze ustalili, że pochodzi z późniejszego okresu rzymskiego. Według uczonych, możliwy jest związek świętego miejsca z populacją Blemiów, która żyła w Berenike między IV a VI wiekiem n.e.

Kim byli starożytni Blemiowie?

Blemiowie byli jednym z nomadycznych plemion nubijskich. Pierwotnie zamieszkiwali górzyste tereny Pustyni Arabskiej, lecz z czasem, w wyniku podbojów, kontrolowali część Górnej i Dolnej Nubii wraz z Górnym Egiptem. W późniejszym okresie imperium rzymskiego napadali na Egipt znajdujący się pod rządami Cesarstwa. Pierwsze wzmianki o tym plemieniu pochodzą z VII w p.n.e.

Na religię Blemiów bardzo duży wpływ miały dwie inne sąsiedzkie cywilizacje – Egipcjanie i Kuszyci. Historycy uważają, że najważniejszym bóstwem była Izyda. W mitologii egipskiej była to bogini płodności, opiekunka ogniska domowego oraz patronka macierzyństwa i małżeństwa.

Blemiowie czcili również Mandulisa, boga słońca oraz bóstwo znane jako Ptiris. Niektóre odkrycia archeologiczne wykazywały jednak, że wpływ na wierzenia Blemiów miały również kultury hellenistyczna i rzymska. Autorzy odkrycia podkreślają, że plemię to zamieszkiwało port Berenike aż do połowy VI wieku n.e.

Wskazówka znajdowała się na jednej ze stel

Archeolodzy nazwali miejsce kultu „Świątynią Sokoła”. Według uczonych obiekt został wybudowany w okresie od IV do VI wieku n.e. Na jednej z zachowanych stel widnieje inskrypcja nawiązująca do wierzeń plemienia Blemiów. To ona skłoniła badaczy do powiązania budowli sakralnej z tym starożytnym koczowniczym ludem.

Inskrypcja głosi „Tutaj nie można gotować głowy”. Archeolodzy przekonują, że napis jest swoistym zakazem, który dotyczy pewnej obrazoburczej czynności. Większość greckich inskrypcji, które odnaleziono w Berenike, dotyczyły uwielbienia bogów lub próśb do nich kierowanych.

W świątyni zakopano 15 sokołów, a każdy był w towarzystwie jednego jaja

Zespół badaczy odkrył również szczątki 15 sokołów, które zostały równo ułożone pod świątynią. Obok każdego ptaka leżało jedno jajo. Naukowcy twierdzą, że to zupełnie nowy, nieznany dotychczas rodzaj rytuału religijnego. Uczeni podejrzewają, że napis inskrypcji mógł być swoistą instrukcją dotyczącą tego, jak nie składać ofiar w postaci sokoła.

Autorzy postawili tezę, że świątynia mogła być miejscem kultu tebańskiego boga Chonsu, który był bóstwem Księżyca. W Tebach uważano, że był synem Amona i Mut. Jego własna świątynia znajduje się w egipskim mieście Karnak. Często przedstawiany był w postaci człowieka z głową sokoła lub ibisa. – Wszystkie odnalezione poszlaki wskazują, że Blemiowie czcili tu Chonsu – zaznacza prof. Joan Oller Guzmán.

Źródło: American Journal of Archeology.