W 1887 roku w hiszpańskim Banyoles odbywały się wykopaliska archeologiczne. To niewielkie miasto znajduje się w prowincji Girona, na północy Katalonii. Naukowcy odnaleźli wówczas skamieniałą ludzką żuchwę. Stwierdzili, że fragment kości należy do człowieka neandertalskiego. Późniejsze badania z wykorzystaniem nowszej technologii datowały kość na okres od 45 do 66 tys. lat temu.
Najnowsze badania wykluczyły tezę, że kość należała do neandertalczyka
W tym okresie Europę wciąż zamieszkiwali neandertalczycy, a człowiek współczesny – jeżeli pojawił się już na tym kontynencie – był mniejszością. Dotychczas najstarsze ślady człowieka rozumnego w tej części świata odkryto w Bułgarii. Szczątki Homo sapiens wraz z narzędziami kamiennymi, które do niego należały, pochodziły sprzed ok. 47 tysięcy lat. Znaleziono je w jaskini Bacho Kiro.
Najnowsze badania międzynarodowego zespołu naukowców z Binghamton University oraz State University of New York wykazały, że żuchwa z Hiszpanii nie należała do neandertalczyka, a prawdopodobnie do Homo sapiens.
– Żuchwa była badana przez ostatnie sto lat i przez cały ten czas uważano ją za kość neandertalczyka. Ta pomyłka mogła wynikać z racji jej wieku i lokalizacji oraz faktu, że brakuje jej jednej z cechy charakterystycznej dla H. sapiens, czyli podbródka – twierdzi prof. Brian Keeling, paleoantropolog z Binghamton University, który brał udział w badaniach.
Naukowcy porównali rekonstrukcję czaszki z kośćmi neandertalczyków i Homo sapiens
Naukowcy w analizie wykorzystali najnowsze technologie, aby na podstawie fragmentu stworzyć rekonstrukcję całej czaszki. Dzięki tomografii komputerowej oraz morfometrii geometrycznej udało się wygenerować trójwymiarowy model, który zawierał brakujące kości. Następnie porównali wyniki ze szkieletami neandertalczyków i Homo sapiens.
– Wyniki badań były zaskakujące. Okazało się, że nasz model nie wykazywał żadnych wyraźnych cech Homo neanderthalensis – mówił prof. Keeling. Jednak brakujący podbródek zastanawiał naukowców. To część czaszki, która różni człowieka rozumnego od innych przedstawicieli rodzaju Homo.
– Mogliśmy odrzucić teorię, że kość należała do neandertalczyka. Ale nie byliśmy w 100% pewni, że jest to fragment kości współczesnego człowieka – wyjaśniają naukowcy.
To prawdopodobnie najstarszy przedstawiciel człowieka rozumnego w Europie
Zespół badaczy postanowił porównać skamieniałość z Banyoles z żuchwą wczesnego Homo sapiens, którą odnaleziono na stanowisku archeologicznym w Rumunii sprzed około 37–42 tys. lat. Ten fragment kości miał podbródek. Analiza DNA wykazała jednak, że przodkiem sprzed kilku pokoleń tego człowieka był neandertalczyk.
Autorzy przyznają, że Homo sapiens, którzy żyli 100 tysięcy lat wcześniej w Afryce, mieli mniej wyraźne kości podbródkowe. Naukowy postawili tezę, że żuchwa z Banyoles mogła należeć do nieznanej wcześniej populacji człowieka rozumnego, która żyła obok neandertalczyków w Europie. – Jeżeli ta osoba rzeczywiście była przedstawicielem naszego gatunku, byłby to najstarszy znany Homo sapiens, którego odkryto w Europie – podsumowują autorzy.
Źródło: Journal of Human Evolution.
