Świat przyrody – choć różnorodny i fascynujący – ma swoje bezwzględne zasady. Tutaj często ważne są rozmiar i siła. Dlatego większe zwierzęta często mają przewagę nad mniejszymi. Aby przetrwać, drobne stworzenia muszą wykazać się olbrzymim sprytem, a czasem podstępem, czego przykładem może być mimikra. To przystosowanie ochronne, które polega na upodabnianiu się zwierząt bezbronnych do drapieżników.

Samice żaby mają swoje sposoby na odrzucanie zalotów

Jednak mechanizmy obronne mogą dotyczyć nie tylko relacji drapieżnik-ofiara, ale również samiec-samica w obrębie jednego gatunku. Najnowsze badania wykazały, że samice żab trawnych (Rana temporaria) cechuje wyjątkowe zachowanie, które ma na celu uniknięcie natrętnych zalotników. Badacze zaobserwowali, że płazy te udają, że nie żyją, aby nie doprowadzić do kopulacji.

Żaby trawne znane są z tego, że podczas rozrodu gromadzą się w dużych skupiskach. Najczęściej liczba samców znacznie przewyższa liczbę samic, co oznacza, że wielu absztyfikantów może konkurować o jedną samicę. Dotychczas uważano, że te płazy płci żeńskiej nie mają zbyt dużego wyboru. Naukowcy odkryli jednak, że wypracowały one kilka sposobów na uniknięcie kopulacji.

Trzy kluczowe strategie unikania kopulacji

– Wcześniej uważano, że samice żaby trawnej nie są w stanie same wybierać samców ani tym bardziej bronić się przed „męskim przymusem” – powiedziała dr Carolin Dittrich, pierwsza autorka badania z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie. – Okazało się jednak, że samice spotykane w gęstych skupiskach lęgowych nie są bierne, jak wcześniej sądzono – dodaje badaczka.

Najnowsze badania zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Royal Society Open Science”. Autorzy opisali w nim swoje badania i doświadczenia, które przeprowadzili w ich ramach. Dr Dittrich wraz ze współpracownikiem umieścili w kilku pojemnikach z wodą po jednym samcu i dwie samice w każdym. Obszar doświadczalny był następnie nagrywany kamerą.

– Zamiast zachowywać się biernie i bezradnie, odkryliśmy, że samice stosują trzy kluczowe strategie unikania samców. Dlaczego to robią? Po pierwsze, mogą nie być gotowe do rozmnażania. Albo po prostu nie mają ochoty kopulować z jednym konkretnym samcem – wyjaśnia dr Dittrich.

Analiza materiału filmowego wykazała, że spośród wszystkich samic, które brały udział w eksperymencie, aż 83% z nich obracała się na plecy, gdy dochodziło do próby krycia. – To powoduje, że samiec znajdował się pod wodą, więc siłą rzeczy odpuszczał, aby uniknąć utonięcia – twierdzi niemiecka badaczka.

Żaby, które udają swoją śmierć

Naukowcy odkryli również, że 48% samic, które byłe doświadczyły prób kopulacji, wydawała specyficzne odgłosy, które przypominały pomruki i piski. Dr Dittrich wyjaśnia, że samice naśladowały dźwięki wydawane przez samców, które w ten sposób bronią się przed agresją innych samców. – Nie jesteśmy jednak pewni, co oznaczają piski o wyższej częstotliwości – przyznała autorka badania.

Najciekawszą strategią było udawanie własnej śmierci. Naukowcy stwierdzili, że co trzecia żaba, do której próbował „dobrać się” samiec, leżała bez ruchu z wyciągniętymi kończynami. W takiej pozycji trwała przez ok. dwie minuty. – Naszym zdaniem wygląda to tak, jakby samica udawała martwą, chociaż nie możemy udowodnić, że było to świadome i celowe zachowanie – przyznaje dr Dittrich. – Być może jest to po prostu automatyczna reakcja na stres – dodaje.

Ważnym aspektem badań był również wiek żab trawnych. W każdym pojemniku eksperymentalnym była jedna młoda i jedna starsza samica. Naukowcy zaobserwowali, że młodsze osobniki najczęściej stosowały wszystkie trzy strategie ochrony przed zalotnikami. Inaczej sytuacja wyglądała w przypadku starszych samic płazów. Te najrzadziej imitowały zgon. Wniosek autorów jest taki, że młode samice znacznie lepiej radzą sobie z ucieczką przed niechcianym samcem.

– Bardzo możliwe, że młodsze samice, które przeżyły mniej sezonów lęgowych, są bardziej zestresowane, gdy są kryte przez samce. To sprawia, że ich reakcje ochronne są znacznie silniejsze – twierdzi dr Dittrich.

Źródło: Royal Society Open Science.