Afrykański wilk złocisty to pierwszy nowy gatunek wśród psowatych od 150 lat. Do rodziny tej zalicza się m.in. wilki, kojoty i szakale. Afryka jest z kolei domem dla dwóch innych gatunków wilków: szarego i etiopskiego.

Chociaż szakale złociste wyglądają prawie tak samo – te eurazjatyckie są trochę mniejsze niż afrykańskie, mają węższą czaszkę i słabsze zęby – dogłębna analiza ich DNA ujawniła, że oba gatunki przez tysiąclecia ewoluowały niezależnie od siebie. (Czytaj też: Szakal złocisty po raz pierwszy w Polsce!)

– Byłem tym bardzo zaskoczony – mówi kierownik badań Klaus-Peter Koepfli, biolog ze Smithsonian Conservation Biology Institute w Front Royal w stanie Wirginia.

Koepfli zaproponował, by afrykańskiego szakala złocistego nazywać od teraz afrykańskim wilkiem złocistym (Canis anthus), a oryginalną nazwę zachować jedynie dla euroazjatyckiego szakala złocistego (C. aureus).

Wywąchiwanie gatunków

Naukowcy przez lata zastanawiali się, czy oba szakale to ten sam gatunek. W 2012 roku Philippe Gaubert, biolog z Uniwersytetu w Montpellier we Francji opublikował wyniki badań, z których wynikało, że afrykańskie szakale zdają się być podgatunkiem wilka szarego. Gaubert do badań użył fragmentów mitochondrialnego DNA szakala, przekazywanego z pokolenia na pokolenie przez matki.

Wyniki jego pracy zainteresowały Koepfliego do tego stopnia, że postanowił je zweryfikować przy użyciu dużo większej liczby próbek z większego terenu, pochodzących zarówno od szakala, jak i od wilka. Wydawało mu się, że dzięki temu potwierdzi przypuszczenia Gauberta. Stało się jednak coś innego.

Analizując 38 różnych markerów ze 128 osobników – włączając w to szakale z Kenii, Afryki Północnej i Eurazji, wilki szare i domowe psy – Koepfli potwierdził, że szakale złociste z Afryki i Eurazji to osobne gatunki, jednak ten pierwszy wcale nie jest podgatunkiem wilka szarego.

Nowy gatunek wilka

Okazało się, że szakal afrykański jest zupełnie nowym gatunkiem wilka, daleko spokrewnionym z europejskim szakalem. Ich ostatni wspólny przodek żył około miliona lat temu. Konstatację tę opublikował periodyk "Current Biology".

Skoro oba zwierzęta nie są tym samym gatunkiem, dlaczego wyglądają tak samo?

Według Koepfliego, na ich ewolucję miały wpływ te same czynniki środowiskowe. Dla przykładu, ciężkie, pustynne siedliska mogły wpłynąć na rozwój ich szczupłych ciał i cienkiej skóry, która nie absorbuje dużych ilości światła słonecznego.

– Okazuje się, że informacje genetyczne mogą nam opowiedzieć zupełnie nową historię zwierzęcia – mówi Koepfli.

Carrie Arnold / National Geographic News