Landsat 8 to ostatnio wystrzelony satelita United States Geological Survey, wyposażony w najnowszej generacji przyrząd do teledetekcji – Operational Land Imager (OLI) – o szerokim zakresie dynamicznym. Teledetekcja to rodzaj badań wykonywanych z dużej odległości przy wykorzystaniu specjalistycznych sensorów. Badania teledetekcyjne można wykonywać z samolotów, przestrzeni kosmicznej lub z powierzchni ziemi.

OLI świetnie radzi sobie z obserwacją Ziemi, a ostatnio zrobił zdjęcia wiatrów panujących nad Namibią, które zbierają pył i piasek i przenoszą go nad Ocean Atlantycki. Wiatry, które niosą ten pył, nazywane są fenami. To ciepły i suchy wiatr, wiejący z gór w doliny. W wyniku zmian fizycznych, następuje ogrzewanie i osuszanie spadającego powietrza oraz gwałtowne ocieplenie w obszarze jego oddziaływania. W Tatrach ten wiatr nazywamy halnym.

Zdjęcia, na których w wysokiej rozdzielczości możemy podziwiać rozległą chmurę pyłu przesłaniającą wody Atlantyku, powstały 17 lipca. OLI doskonale zarejestrował chwilę, w której fen był aktywny, a jego prąd porwał pył z Namibii nad ocean.

(USGS/Landsat 8/OLI)

Namibia to suchy kraj z zaledwie dwoma stałymi naturalnymi jeziorami. Leży pomiędzy dwiema pustyniami – Kalahari i Namib. Występuje tutaj również najmniej opadów spośród wszystkich krajów Afryki Subsaharyjskiej. Wysoki i suchy Płaskowyż Centralny Namibii, obejmujący duży obszar ziemi biegnący pionowo w dół kraju, daje idealne warunki do tworzenia się tych górskich wiatrów. 

Satelity wielokrotnie wychwytywały momenty przenoszenia pyłów z wnętrza lądów na obszary morskie i oceaniczne. Wcześniej w tym miesiącu satelity Copernicus Sentinel i Aeolus należące do ESA śledziły ogromną smugę pyłu podróżującą z Sahary do Ameryki Północnej.

Chmura pyłu z Sahary nad Oceanem Atlantyckim w 2020 r. / (ESA / CC BY-SA 3.0 IGO)

W wielu przypadkach transport pyłu z obszarów śródlądowych do oceanów może być ważnym źródłem składników odżywczych dla fitoplanktonu. Czasami wiatry te przenoszą tak dużo składników odżywczych, że prowadzi to do zakwitu planktonu. Są to ważne wydarzenia w biosferze, ponieważ plankton stanowi podstawę wodnej sieci pokarmowej.

Jednak wzbijanie się pustynnego piasku i pyłu w powietrze oraz przenoszenie go nad wodę czy inne lądy ma też swoje negatywne konsekwencje. Klimatolodzy ostrzegają, że postępujące z roku na rok ocieplenie klimatu i susze doprowadzą do wzrostu zanieczyszczenia powietrza. Zawieszone w powietrzu drobinki utrudniają oddychanie i prowadzą do niszczenie nie tylko ludzkiego zdrowia, ale też infrastruktury.