Wietnamski instrument ma ok. 35 centymetrów długości. Wykonano go z fragmentu poroża jelenia. Na jednym końcu znajdował się otwór, który – jak twierdzą naukowcy – był miejscem na kołek służący do strojenia struny. Po przeciwnej stronie znajdował się mostek, który najprawdopodobniej został wyrzeźbiony.

Instrument wykonano z poroża jednego z dwóch gatunków azjatyckiego jelenia

W badania zaangażowani byli archeolodzy z Australian National University oraz Muzeum Long An w wietnamskim mieście Tân An. Naukowcy dokonali analizy metodą datowania radiowęglowego i ustalili, że przedmiot ten prawdopodobnie ma co najmniej 2000 lat. Naukowcy twierdzą, że poroże mogło należeć do dwóch gatunków ssaka parzystokopytnego: Samara jednobarwnego (Rusa unicolor) lub aksisa bengalskiego (Axis porcinus).

– Ten instrument strunowy jest jednym z najwcześniejszych przykładów tego typu przedmiotów odkrytych w Azji Południowo-Wschodniej. Można powiedzieć, że na „osi czasu” wypełnia lukę pomiędzy najwcześniejszymi znanymi instrumentami muzycznymi regionu, czyi litofonami a bardziej współczesnymi instrumentami, jak np. Đàn bầu lub kèn bầu – mówi Fredeliza Campos z Australian National University.

Wietnamska muzyka instrumentalna ma swoje tradycje w prehistorii

Instrument został odnaleziony na stanowisku archeologicznym Gò Ô Chùa, w prowincji Long An, w południowym Wietnamie. Znaleziono tam również trzy dzwonki wykonane z brązu, które były częścią pochówku.

Instrument wykonano z poroża jelenia i jest prawdopodobnie pierwowzorem K'ni / fot. Fredeliza Campos/Antiquity

– Nasze badania potwierdzają, że muzyka była istotnym elementem życia ludzi, którzy żyli w tym regionie ponad 2000 lat temu. Zachwyciło nas podobieństwo odkrytego instrumenty, do tych, których używa się współcześnie w Wietnamie. To dowód na to, że wietnamska muzyka ma swoje korzenie w czasach prehistorycznych – twierdzi Fredeliza Campos.

Instrument nie miał struny, która prawdopodobnie uległa degradacji. Uczeni nie są pewni, jakie dźwięki mógł wytwarzać ten przyrząd, ale prawdopodobnie były podobne do jednostrunowego K’ni. Urządzenie nazywane jest „skrzypcami ustnymi” i przypomina uproszczoną wersję tego instrumentu smyczkowego.

Jego nazwa wynika z nietypowej metody wzmocnienia dźwięku. K’ni nie ma pudła rezonansowego. Zamiast tego do ust wkłada się specjalny ustnik połączony z instrumentem, który rezonuje fale akustyczne. Tradycyjnie wytwarzane jest z drzewa bambusowego. Znane jest w Wietnamie oraz Kambodży. Naukowcy twierdzą, że chordofon wykonany z poroża, mógł być pierwowzorem K’ni.

Jaki jest najstarszy instrument na świecie?

Jeszcze kilka lat temu uważano, że najstarszym instrumentem, jaki kiedykolwiek odkryto, był neandertalski flet. Odnaleziono go w 1995 roku w słoweńskiej jaskini Divje Babe. Został wykonany z kości udowej niedźwiedzia, a otwory wywiercono za pomocą kamiennych narzędzi. Uczeni ustalili, że miał ok. 50 tysięcy lat. Jednak nie wszyscy zgadzali się z tą interpretacją. Badania wykazały, że okrągłe otwory powstały od ugryzienia przez padlinożerne zwierzę.

To oznacza, że obecnie najstarszym instrumentem jest flet z kości mamuta, który odnaleziono w jaskini Geissenklosterle na południu Niemiec. Uważa się, że powstał ok. 43 000 lat temu. Archeolodzy odkryli w sumie dwa flety, które znajdowały się w warstwie z narzędziami wytwarzanymi przez Homo sapiens.

W innej niemieckiej jaskini – Hohle Fels – znajdującej się 15 km na zachód od Ulm, znaleziono z kolei młodszy, ale dużo lepiej zachowany flet. Datowanie radiowęglowe wykazało, że pochodził sprzed ok. 35–36 tysięcy lat.

Źródło: Antiquity