Twierdza Lambsar była prawdopodobnie jednym z największych i najlepiej ufortyfikowanych zamków Nizarytów. To odłam szyickich ismailitów, których nazywano również asasynami. Nizaryci w XI wieku stworzyli na terenie Iranu swoje własne państwo, które toczyło narodowościowo-wyznaniową wojnę z Turkami i irańskimi sunnitami.
W zamku Lambsar odnaleziono fragmenty astrolabium
W trakcie najnowszych wykopalisk irański archeolodzy odkryli fragmenty płytek astrolabium, starożytnego narzędzia do badań astronomicznych. Było ono używane było przez arabskich żeglarzy do określania szerokości geograficznej. Naukowcy twierdzą, że urządzenie pochodzi z czasów islamskiej złotej epoki (VIII–XIV w. N.e.). Pojedyncze elementy były w kolorach turkusu, bieli i czerni. Badacze twierdzą, że stanowiły część misternie zdobionego mechanizmu.
Astrolabium składało się z mosiężnej płyty, która była podstawową częścią astronomicznego przyrządu. Wyryte na niej były linie wysokości ciał niebieskich nad horyzontem, linie azymutu i koło godzinne. Urządzenie wykorzystywane było w średniowieczu również do pomiaru czasu. Przez sam środek płyty przechodziła linia, która wyznaczała północny biegun nieba. W starożytności uważano, że był to swoisty model wszechświata.
Urządzenie wykorzystywane było gównie przez arabskich żeglarzy
Znane były różne warianty astrolabium. W niektórych wersjach spotykano się z okrągłych płyt z brązu lub cyny, które miały zamocowaną w środku ruchomą wskazówkę. Na głównej płycie znajdowała się dodatkowa, obrotowa płyta, która wykonana była z ażuru. Jej ostro zakończone wskaźniki miały określać położenie jasnych gwiazd widocznych na niebie.
Urządzenie pierwotnie zostało opracowane na potrzeby nawigacji i było wykorzystywane przez arabskich żeglarzy. Arabowie korzystali z nich nawet od VIII wieku n.e. Co ciekawe, bardzo często używali tego narzędzia w celu wykrycia kierunku Mekki. Astrolabium dotarło do Europy dopiero w XIV wieku. Korzystał z niego m.in. Mikołaj Kopernik.
Kim byli arabscy „asasyni”?
Naukowcy, którzy odnaleźli fragmenty astrolabium, na razie nie wiedzą, do kogo mogło należeć urządzenia. Badacze twierdzą, że zamek Lambsar był zimowym schronieniem zwolenników Hasana ibn Sabbaha, który był pierwszym przywódcą Nizarytów.
Hasan ibn Sabbah nazywany był również „Starcem z Gór”. Był postrachem krzyżowców oraz pielgrzymów, którzy wędrowali do Ziemi Świętej. Żołnierze, którzy brali udział w krucjatach, nazywali Nizarytów „asasynami”. Przezwisko pochodzi od pogardliwego arabskiego określenia „hasziszijja”, co oznaczało „zażywający haszysz”. Sunnici uważali, że poplecznicy ibn Sabbaha są bezbożnikami, którzy spędzają czas w niemoralny sposób.
Asasyni mieli dopuszczać się skrytobójczych ataków na czołowych władców sunnickich. Niektórzy twierdzą, że odpowiadają za zabójstwo jednego z władców Jerozolimy oraz kilku muzułmańskich i chrześcijańskich przywódców. Hasan ibn Sabbah miał mówić swoim wyznawcom, że ich działania zaprowadzą ich do raju. Właśnie dlatego podawał im haszysz, aby asasyni uwierzyli w prawdziwość jego słów.
Głównym ośrodkiem politycznym ismailitów była twierdza Alamut, która również położona jest w górach Elburs, ok. 100 km od dzisiejszego Teheranu. Forteca zwana czasem Orlim Gniazdem przez setki lat była bardzo trudna do zdobycia. Dopiero w grudniu 1256 roku zamek został zniszczony podczas mongolskiej inwazji. Rządy ibn Sabbaha są jednak owiane tajemnicą, ponieważ większość kronik i zapisków ismailitów z tego okresu została zniszczona. Przetrwały jedynie pisma ich wrogów i krytyków.
Źródło: Teheran Times.
