„Co robisz w sylwestra?” – to chyba najczęściej zadawane pytanie pod koniec grudnia. Niektórzy planują powitanie nowego roku jeszcze w listopadzie lub wcześniej, inni czekają z podjęciem decyzji (lub na zaproszenie) do ostatniej chwili. 31 grudnia, jak co roku, w wielu miastach na całym świecie odbędą się huczne imprezy plenerowe. Jedna z najbardziej znanych jest organizowana na Times Square w Nowym Jorku. Sylwestra można spędzać na wiele sposób, a przyjęcie to tylko jeden z pomysłów. Od kilku lat na popularności zyskują inne, alternatywne propozycje. Na przykład sylwestrowy maraton filmowy w kinie, tematyczne warsztaty czy rekolekcje w milczeniu.

Nowy Rok w starożytności

Tradycja żegnania starego roku i witania nowego może wydawać się stara jak świat, ale kiedyś przecież musiała się zacząć. Kiedy? Najstarsze dowody historyczne wskazują na Mezopotamię 2 tys. lat temu. Nowy rok zaczynał się wówczas w połowie marca podczas równonocy wiosennej. Wtedy właśnie starożytne ludy rozpoczynały trwający 11 dni festiwal. Zabawie towarzyszyły religijne rytuały cześć boga Marduka i bogini Tiamat. W tym czasie koronowano też nowego króla lub przedłużano panowanie obecnego.

Z marca do stycznia

Można więc powiedzieć, że ludzie od zawsze chętnie celebrowali początek nowego roku. Jednak dopiero setki lat później ustalono, że święto to będzie obchodzone 1 stycznia. Początkowo kalendarz rzymski opierał się na cyklu księżycowym, co oznaczało, że nowy rok rozpoczynał się w marcu. Dopiero grecki astronom Sosigenes z Aleksandrii przekonał Juliusza Cezara do śledzenia cyklu słonecznego. Tak też doszło do reformy i od 46 r. p.n.e. rzymianie zaczęli obchodzić nowy rok w styczniu – miesiącu nazwanym na cześć boga Janusa. Miał on dwie twarze i mógł jednocześnie patrzeć, zarówno w przeszłość, jak i przyszłość. Trudno o lepszą personifikację pożegnania przeszłości i wkroczenia w nową, lepszą przyszłość.

Początki noworocznych tradycji

Na przestrzeni wieków noworoczne tradycje ewoluowały. Obecnie jednym z nieodłącznych elementów sylwestrowych imprez są fajerwerki. Zwyczaj ten wzbudza kontrowersje zwłaszcza wśród obrońców praw zwierząt, którzy co roku apelują, że czworonogi boją się wybuchających petard. Pierwotnie fajerwerki miały jednak odstraszać nie zwierzęta, a złe duchy.

W wielu kulturach ludzie uderzają w bębny, żeby przepędzić zagrożenie, również to niewidzialne. Takie też przeznaczenie nadano fajerwerkom wynalezionym w VII wieku w Chinach. Chińczycy wierzyli, że okres przejścia między latami może być okazją dla sił nieczystych do zaatakowania. Od tamtej pory zwyczaj odpalania fajerwerków rozprzestrzenił się na całym świecie i dziś raczej mało kto, widzi w tym głębsze znaczenie. Jedno się nie zmieniło – najbardziej spektakularne pokazy fajerwerk zobaczmy w Chinach.

Wielu ludzi nie wyobraża sobie sylwestrowej zabawy bez lampki szampana o północy. Z bąbelkami najpierw świętowali chrześcijanie. W 496 r. n.e. słynne wino z francuskiej Szampanii zostało użyte podczas chrztu frankońskiego wojownika Clovisa. Od tego wydarzenia musujący trunek coraz częściej uświetniał różne uroczystości.

– Można było „ochrzcić statek” bez księdza, na przykład, używając „wody święconej” szampana – tłumaczy Kolleen Guy, profesor historii na Uniwersytecie Teksańskim w San Antonio.

Szampan zyskał na popularności po rewolucji francuskiej, kiedy wzrost klasy średniej zwiększył grono potencjalnych nabywców trunku. Producenci zaczęli też polecać bąbelki nie tylko na huczne uroczystości, ale też celebracje w rodzinnym gronie.

I wreszcie: postanowienia noworoczne. Już w starożytnej Babilonii obywatele deklarowali obietnice poprawy podczas marcowego festiwalu. Deklaracje były składane w obecności króla. Rzymianie również mieli zwyczaj składania przysięgi wierności cesarzowi w marcu, kiedy zaczynał się ich nowy rok. Z kolei w kościele metodystów do lat 40. XVIII wieku 31 grudnia odprawiano specjalne nabożeństwa, podczas których wierni mogli podsumować kończący się rok i zawierzyć Bogu kolejny. Dopiero później postanowienia noworoczne przybrały formę samodoskonalenia.

Źródło: champagne.fr, History, Earth Sky