Pierwszy etap budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego (czyli dwóch dróg startowych i infrastruktury o przepustowości do 40 mln pasażerów) ma zostać ukończony w 2028 roku. To bardzo ambitne plany (w tym tempie powstawało lotnisko w Stambule czy lotniska chińskie, byłby to jednak rekord Unii Europejskiej), ale wiele wskazuje na to, że mogą one zostać zrealizowane. Prace idą zgodnie z harmonogramem. 

– Centralny Port Komunikacyjny jest największym wyzwaniem pierwszej połowy XXI wieku, potrzebujemy go – ocenił prezydent RP Andrzej Duda na konferencji podsumowującej prace przy CPK.

Podkreślał, że nowa inwestycja to nie tylko lotnisko dla mieszkańców Polski, czyli lepsze połączenia międzykrajowe, tysiące miejsc pracy i większe bezpieczeństwo państwa. To również sieć Kolei Dużych Prędkości, która ma jego zdaniem jeszcze bardziej zintegrować kraje Trójmorza.  

2 tys. km nowych linii z 10 kierunków Polski

Centralne lotnisko dla Polski – które przejęłoby m.in. większość ruchu z warszawskiego lotniska Chopina – ma powstać pomiędzy stolicą, a Łodzią, m.in. na terenie gminy Baranów. W planach jest także węzeł kolejowy, a także umożliwiająca dojazd infrastruktura drogowa.

Ok. 2.000 km nowych linii ma prowadzić z 10 kierunków do serca Polski: Warszawy i lotniska CPK. Wybrane trasy przebiegu mają już m.in. połączenia: Warszawa – CPK – Łódź, Łódź – Wrocław, Sieradz – Poznań, Łętownia – Rzeszów oraz Katowice – Ostrawa. Wraz z pierwszym etapem lotniska otwarty zostanie priorytetowy odcinek Warszawa – Łódź i łódzki tunel dalekobieżny. Co ważne, projekt ten wpisuje się w unijne cele transportowe i politykę klimatyczną UE (dlatego Bruksela dofinansowuje inwestycję).

Od pomysłu do realizacji

Mało kto wie, ale pomysł budowy centralnego węzła przesiadkowego w sercu Polski powstał już w latach 70.  Jego autorami byli eksperci w dziedzinie transportu publicznego: Bogusław Jankowski i Henryk Panusz. Przekonywali, że lotnisko powinno powstać na przedłużeniu Centralnej Magistrali Kolejowej, w pobliżu autostrady Warszawa – Berlin, i zapewniać dojazd do niego w ciągu dwóch godzin z większości miast w Polsce. Dokładnie tak ma być w przypadku CPK. Od 2003 roku kolejni ministrowie transportu różnych rządów i odmiennych opcji politycznych rekomendowali powstanie nowego lotniska. Ostatecznie, w 2017 roku na poziomie Rady Ministrów zapadła decyzja o rozpoczęciu inwestycji. 

Aktualnie na terenie przyszłego lotniska w kilkuset lokalizacjach prowadzone są odwierty i sondowania geologiczne, których celem jest zbadanie jakości i nośności podłoża. W tym samym czasie trwają intensywne roboty rozbiórkowe - zrealizowane, trwające i zakontraktowane prace dotyczą w sumie 250 budynków. Dla osób, które same zgłosiły chęć sprzedaży swoich nieruchomości, zorganizowano i sfinansowano już ponad 50 przeprowadzek. Dzięki wprowadzeniu Programu Dobrowolnych Nabyć (PDN), wartość każdej nieruchomości określana jest przez niezależnych rzeczoznawców. Przy sprzedaży właściciele otrzymują ofertę na poziomie 140 proc. wartości budynków i 120 proc. wartości gruntu. Program cieszy się ogromnym zainteresowaniem, bo pierwszy raz w historii RP, zamiast tradycyjnych wywłaszczeń z odszkodowaniem równym wartości przejmowanej nieruchomości, państwowa spółka płaci więcej. Dzięki temu do PDN zgłosiło się dotychczas ponad 1.300 właścicieli posiadających prawie 3.600 ha, a CPK zakupił już od nich ponad 1.000 ha.

Kolejny krok? Pozwolenie na budowę

Spółka CPK posiada już pakiet ważnych uzgodnień i dokumentów, m.in. master plan lotniska czy decyzję środowiskową z rygorem natychmiastowej wykonalności wydaną przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ). Jest zatwierdzony przez Ministra Infrastruktury Plan Generalny, a także promesa zezwolenia na założenie lotniska z Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC). Jesienią ma zostać złożony wniosek do Wojewody Mazowieckiego o wydanie decyzji lokalizacyjnej. Potem zostanie już tylko wniosek o pozwolenie na budowę.

Na pokładzie eksperci z całego świata

Od 2021 roku doradcą strategicznym CPK jest Seul Incheon, główne międzynarodowe lotnisko w Korei Południowej, które w prestiżowym rankingu Skytrax od lat plasuje się w pierwszej czwórce najlepszych portów lotniczych świata.

„Koncepcja wyglądu terminala i dworca kolejowego CPK to zasługa master architekta, w tym brytyjskiego biura Foster+Partners (odpowiedzialnego za projekt lotnisk w Hongkongu, Pekinie i Dosze). 

Od pierwszego dnia funkcjonowania lotniska ma ono posiadać status „Net Zero Ready”, co oznacza gotowość do zasilania wyłącznie z lokalnych i zewnętrznych odnawialnych źródeł energii.