Globalne ocieplenie, katastrofy ekologiczne, plastik w oceanach... – czasem można pomyśleć, że współcześni ludzie, to najgorsze, co spotkało Ziemię. Nie my pierwsi jednak niszczymy naszą planetę i wpływamy na ekosystemy. Archeolodzy z Uniwersytetu w Leiden ustalili, że 125 tys. lat temu neandertalczycy wykarczowali część lasów na terenie dzisiejszych Niemiec. Wykorzystali do tego ogień i narzędzia.

Neandertalczycy karczowali lasy

W ramach badań profesor Will Roebroeks i jego współpracownicy przeanalizowali dane paleośrodowiskowe, w tym próbki pyłku i węgla drzewnego z osadów zarówno w Neumark-Nord, jak i dwóch podobnych miejscach w górach Harz: Gröbern i Grabschütz. W dwóch ostatnich archeolodzy nie znaleźli zbyt wielu dowodów na obecność neandertalczyków. Tylko kilka kamiennych artefaktów na pierwszym stanowisku i trzynaście krzemieni na drugim.

Naukowcy dokonali za to przełomowego odkrycia podczas badań na stanowisku archeologicznym Neumark-Nord około 30 kilometrów na zachód od Lipska. Analiza pyłkowa osadów wykazała, że w czasie, kiedy żyli tu neandertalczycy, miejscowa flora zmieniła się z zamkniętego lasu w inną, przestrzenną roślinność. To dowód na to, że współcześni ludzie nie są pierwszymi przedstawicielami rodzaju Homo, którzy wywarli znaczący wpływ na swoje środowisko.

Styl życia szkodzący środowisku

W okresie interglacjał eemskiego na terenach wokół Lipska powstało wiele jezior polodowcowych. Cofnięcie się lądolodów pozwoliło pierwotnym ludziom powrócić w to miejsce. Wykopaliska archeologiczne w Neumark-Nord są prowadzone od połowy lat 80. ubiegłego wieku. W tym czasie naukowcy znaleźli dowody na to, że neandertalczycy zamieszkiwali okolice dzisiejszego Lipska przez około 2 tys. lat. Początkowo miejscowe lasy były zdominowane przez brzozy i sosny. Na skutek działalności naszych przodków, roślinność uległa jednak diametralnej zmianie. 

– Po odejściu neandertalczyków las ponownie zgęstniał – tłumaczy Roebroeks, współautor badań.

To, że wszystkie trzy badane miejsca znajdują się na tym samym obszarze, pozwala wykluczyć inne czynniki zmiany środowiska, takie jak różnice w opadach czy temperaturze. Kolejnym dowodem na pożar są również warstwy osadów w Neumark-Nord o wyższym stężeniu węgla drzewnego. Autorzy badań są przekonani, że działalność neandertalczyków, w tym polowanie, produkcja narzędzi i budowanie ognisk, doprowadziła do wylesienia brzegu jeziora w Neumark-Nord. Nie wiadomo jednak, czy nasi przodkowie celowo wykarczowali las, czy był to po prosty efekt uboczny ich stylu życia.

Źródło: Science Advances