W ostatnich latach o Amazonii najczęściej słyszy się w kontekście kolejnych wycinek. To złe wiadomości nie tylko dla rdzennych ludów zamieszkujących Amerykę Południową, ale też wszystkich ludzi na świecie. Wycinanie zielonych płuc Ziemi przyspiesza postępujące zmiany klimatyczne. Kolejna kwestia to niszczenie miejscowych ekosystemów.
Gdzie rośnie największe drzewo w Amazonii?
Tym razem naukowcy donoszą jednak o amazońskim sukcesie. Po trzech latach przygotowań, pięciu ekspedycjach i dwutygodniowej wyprawie przez gęstą dżunglę, badacze dotarli do najwyższego drzewa, jakie kiedykolwiek znaleziono w amazońskim lesie deszczowym.
Gigantyczne drzewo rośnie w rezerwacie przyrody rzeki Iratapuru w północnej Brazylii. Wierzchołek Dinizia excelsa wystaje ponad baldachim lasu. Naukowcy po raz pierwszy zauważyli rekordowy okaz w 2019 r. na zdjęciach satelitarnych. Wykonano je w ramach projektu trójwymiarowego mapowania Amazonii. Największe drzewo w Amazonii mierzy 88,5 metra wysokości, z kolei w obwodzie ma prawie 10 metrów.
Od lewej: Brazil Nut (Bertholletia Excelsa), Trumpet Tree (Cecropia Peltata) i Angelim Vermelho (Dinizia Excelsa). / fot. DE AGOSTINI PICTURE LIBRARY/Getty Images
Pierwsza ekspedycja została zorganizowana jeszcze w 2019 r. Wzięli w niej udział naukowcy, ekolodzy i lokalni przewodnicy. Po 10 dniach marszu musieli jednak zawrócić. Pokonanie wyczerpującej trasy okazało się dla nich zbyt dużym wyzwaniem. Zabrakło nie tylko sił, ale też zapasów. Trzy kolejne ekspedycje również kończyły się porażkami. Nie można jednak powiedzieć, że były zupełnie bezowocne. Ich uczestnicy dotarli do kilku innych gigantycznych drzew. Między innymi do najwyższego brazylijskiego orzecha w Amazonii. Rekordzista mierzy 66 metrów wysokości.
Dziewicza Amazonia wobec zagrożeń
Angelim vermelho ukazał się oczom badaczy dopiero we wrześniu 2022 r. W czasie trwającej prawie 2 tygodnie wyprawy grupa 19 osób przepłynęła łodzią 250 km. Kolejne 20 km pokonali pieszo.
– To była jedna z najpiękniejszych rzeczy, jakie kiedykolwiek widziałem. Po prostu boskie. Jesteś w środku lasu, gdzie ludzkość nigdy wcześniej nie postawiła stopy, z absolutnie żywiołową naturą – powiedział AFP inżynier leśny Diego Armando Silva z Amapa Federal University, współorganizator wyprawy.
Silva szacuje, że największe drzewo w Amazonii może liczyć co najmniej około 400–600 lat. Ile dokładnie? Odpowiedzi na to i inne pytania naukowcy otrzymają dopiero po przeanalizowaniu zebranych z miejsca próbek gleby i liści. Badaczy interesuje między innymi, dlaczego w regionie rośnie tak wiele gigantycznych drzew i jakie ilości dwutlenku węgla pochłaniają.
– To bardzo ważne w czasach, gdy Amazonia stoi w obliczu tak przerażającego poziomu wylesiania – komentuje Jakeline Pereira z grupy ekologicznej Imazon, która pomogła w zorganizowaniu ekspedycji.
W ciągu ostatnich trzech średnia roczna wycinka w brazylijskiej Amazonii wzrosła o 75 procent w porównaniu z poprzednią dekadą.
Rekordowe drzewa na świecie
W Parku Narodowym Redwood w Kalifornii rosną sekwoje wieczniezielone, uważane za największe drzewa na świecie. Wśród nich rzeczywiście jest rekordzista. W zależności od źródeł Hyperion ma między 115,5 a 116 m wysokości.
W USA rośnie też najstarsze drzewo świata. Według szacunków sosna długowieczna nazywana Methuselah ma 4853 lata. O ten sam tytuł ubiega się również drzewo liczące ponoć ponad 9 tys. lat. Mowa o Old Tjikko rosnącym w Szwecji. Większość badaczy uznaje wyższość, tudzież wiekowość, Methuselah, czyli Matuzalema.
Od 1945 r. najstarszym drzewem na terenie Polski jest cis Henryk. Szacuje się, że drzewo liczy obecnie około 1300 lat. Palma pierwszeństwa w kategorii wysokości przypada z kolei daglezji zielonej. Drzewo rośnie na terenie Nadleśnictwa Bardo i mierzy 59,40 m.
