W dzieciństwie mama była dla nas najważniejszą osobą na świecie. Najpiękniejsza, najmądrzejsza, najbardziej kochająca… Długo by wymieniać. O ile te przymiotniki opisujące nasze rodzicielki się nie zmieniają, o tyle biologii nie oszukamy. Według badań opisanych na łamach czasopisma naukowego „Journal of Neuroscience”, w pewnym wieku głos matki przestaje oddziaływać na nas tak samo, jak w pierwszych latach życia.
Nie zapomnij o tym, że 26 maja jest Dzień Matki. Nie masz pomysłu na prezent? Spójrz na nasze propozycje.
Kiedy dzieci przestają słuchać mam?
Na potrzeby badań, naukowcy ze Stanford University School of Medicine przeskanowali mózgi dzieci w wieku od 7 do 16 lat. Robili to w trakcie odtwarzania nagrań głosów ich matek i obcych kobiet. Żeby badania były jak najbardziej rzetelne, kobiety nie wypowiadały pełnych zdań, a zbitki różnych słów. W ten sposób mózgi dzieci i nastolatków odbierały tylko głosy, nie komunikaty.
Analiza wykazała, że u dzieci między 7. a 12. rokiem życia obszary mózgu odpowiedzialne za nagradzanie i skupianie uwagi wykazywały większą aktywność na dźwięk głosu matek. W okresie dojrzewania ta prawidłowość się odwraca. Gdy mamy mniej więcej 13–14 lat, głosy obcych kobiet pobudzają nasz mózg bardziej niż głos rodzicielki.
Odkrycie może wydawać się smutne, ale na pewno nie zaskakuje rodziców nastolatków. W końcu w tym wieku większość młodzieży przechodzi bunt. Niesłuchanie czy ignorowanie poleceń opiekunów to jedne z jego najłagodniejszych przejawów.
Bunt czy zdrowe zachowanie?
Neurobiolog Daniel Abrams ze Stanford University School of Medicine tłumaczy, że to nie tak, że pewne obszary mózgu u dorastających dzieci przestają reagować na matkę. Po prostu nieznane głosy wydają im się warte większej uwagi. Takie zachowanie jest jak najbardziej zdrowe.
– Tak właśnie powinno być. Poznawanie nowych ludzi i sytuacji jest elementem dojrzewania. To, co tu widzimy, jest odzwierciedleniem tego zjawiska – wyjaśnia Abrams.
Jak dodaje Leslie Seltzer, antropolog biologiczny z University of Wisconsin-Madison, „w miarę dojrzewania nasze przetrwanie w coraz mniejszym stopniu zależy od wsparcia ze strony matki. Bardziej zależy natomiast od naszych powiązań grupowych z rówieśnikami”.
To, kiedy mózg zacznie żywiej reagować na obce głosy, nie jest stałą. Średnia z badań wskazuje na okres między 13. i 14. rokiem życia, ale to może być też zależne od sposobu wychowania i ewentualnych zaniedbań i nadużyć ze strony rodziców.
Macierzyństwo w świecie zwierząt
Widok szympansicy z małymi czy kaczuszek płynących za mamą po stawie może rozczulić. Macierzyństwo i wychowanie potomstwa u zwierząt w przypadku niektórych gatunków przybiera jednak skrajnie brutalne formy. Mowa o dzieciobójstwie. Badacze zaobserwowali takie zachowania między innymi u lwów, gibonów i części papug. Dlaczego zwierzęta zabiją małe? Po pierwsze, zabójcom zależy po prostu na najedzeniu się. Po drugie, w ten sposób pozbywają się konkurentów.
Słonice długo opiekują się małymi. / fot. Anadolu Agency/Getty Images
Dla kontrastu bliskie i na swój sposób czuje relacje z maluchami mają wilczyce, słonice czy samice rysi. Mamy opiekują się nimi i towarzyszą w stawianiu pierwszych kroków w samodzielnym życiu.
Źródło: „Journal of Neuroscience”.
